تاثير سرمايه اجتماعي بر كيفيت زندگي شهري؛ رويكردي اجتماعي در برنامه ريزي محلات تاريخي؛ نمونه موردي بافت تاريخي شهر تهران

Social capital and its effect on urban quality of life; social approach in the planning of historical neighborhoods; case study: The historical district of Tehran

يكي از مهم‌ترين معضلات در بازآفريني بافت تاريخي شهرها، كاهش مستمر جمعيت ساكن و كيفيت زندگي در اين گونه بافت‌ها مي‌باشد. مهم‌ترين راهبرد در طرحهاي توسعه شهري توجه به ابعاد كالبدي و اجتماعي كيفيت زندگي ساكنان به منظور تشويق ساكنان جهت ادامه سكونت در بافت هاي تاريخي بوده است. در پژوهش حاضر از طريق ارزيابي كيفيت ذهني ساكنان به نقش سرمايه اجتماعي در كيفيت زندگي منطقه 12 تهران پرداخته شده است. براي اين منظور از طريق روش معادلات ساختاري و توزيع 420 پرسشنامه بين ساكنان محلات تاريخي تهران (محلات حصار صفوي) به ارزيابي ارتباط بين سرمايه اجتماعي بر كيفيت زندگي ساكنان پرداخته شده است. روايي پرسشنامه به تأييد 12 نفر از متخصصان عرصه كيفيت زندگي و سرمايه اجتماعي رسيده است. نتايج بررسي نشان دهنده وجود ارتباط معنادار بين اين دو حوزه مفهومي است. برازش مناسب مدل و ضريب همبستگي 0.59 نشان دهنده ارتباط بين سرمايه اجتماعي و كيفيت زندگي ساكنان در سطح محلات تاريخي تهران در سطح اطمينان 99 درصد است. در نتيجه توجه به ارتقاء شاخص‌هايي چون اعتماد، مشاركت شهروندي، پيوندهاي همسايگي و شبكه‌هاي اجتماعي بتواند نقش مؤثري در ارتقاء كيفيت زندگي شهري داشته باشد.

One of the most important challenges in regeneration of historical Zone of Tehran is the persistent decline of the resident and the reduction of life standards. So far, in urban development plans, increasing the objective dimensions of residents' quality of life is the most regular strategy in order to encourage them to remain in this zone. However, in the present study, a significant relationship between subjective dimensions of resident’s quality of life and their social capital is observed. This relation is examined by using structural equation modeling. For examination this relationship 389 questionnaires were distributed among residents. As a result, it seems besides of paying attention to the objective dimensions of urban quality of life, the promotion of indicators such as trust, participation, neighborhoods bonding and social networks can play an effective role in improving the quality of urban life. It has led to increased willingness of residents to remain in this zone.