پديد آورندگان :
صديق، مهري دانشگاه علوم پزشكي اصفهان - دانشكده بهداشت - گروه مهندسي بهداشت محيط , سجادفر، فاطمه دانشگاه علوم پزشكي اصفهان - دانشكده بهداشت - گروه مهندسي بهداشت محيط , طيري، حكيمه دانشگاه علوم پزشكي اصفهان - دانشكده بهداشت - گروه مهندسي بهداشت محيط , حاجي‌زاده، يعقوب دانشگاه علوم پزشكي اصفهان - دانشكده بهداشت - گروه مهندسي بهداشت محيط
كليدواژه :
BTEX , هواي تنفسي , جايگاه‌هاي سوخت , خوراسگان (اصفهان)
چكيده فارسي :
مقدمه: بنزن، تولوئن، اتيل بنزن و ايزومرهاي گزيلن (Benzene, Toluene, Ethylbenzene, Xylene isomers يا BTEX) از جمله تركيبات آلي فراري هستند كه در رده مواد مشكوك به سرطان‌زايي قرار دارند. اين تركيبات در اثر تبخير بنزين از جايگاه‌هاي سوخت‌رساني، وارد هوا مي‌شوند و سلامتي كاركنان، رانندگان و ساكنان اطراف را تحت تأثير قرار مي‌دهند. هدف از انجام اين مطالعه، بررسي ميزان غلظت BTEX در هواي محيطي جايگاه‌هاي سوخت‌رساني و اطراف آن و مقايسه با استانداردهاي هواي تنفسي و شغلي بود.
روش‌ها: نمونه‌هاي تحقيق حاضر از هواي كنار پمپ‌هاي سوخت و 40 متري اطراف آن‌ها به وسيله پمپ نمونه‌برداري فردي و با استفاده از تيوپ‌هاي كربن فعال جمع‌آوري شد. سپس BTEX توسط حلال دي‌سولفيد كربن استخراج گرديد و به وسيله دستگاه GC/FID (Gas chromatography-flame ionization detector) مورد سنجش قرار گرفت. جهت نمونه‌برداري و تحليل داده‌ها، از روش آناليز هيدروكربن‌هاي عطري NIOSH (National Institute for Occupational Safety and Health) (روش 1501) استفاده شد.
يافته‌ها: ميانگين غلظت‌هاي بنزن، تولوئن، اتيل بنزن و ايزومرهاي زايلن در جايگاه‌ها به ترتيب در فصل پاييز 235/95، 415/22، 93/34 و 333/14 ميكروگرم در مترمكعب، در فصل زمستان 200/11، 239/23، 73/34 و 321/48 ميكروگرم در مترمكعب و در فصل بهار 254/20، 433/55، 113/26 و 486/17 ميكروگرم در مترمكعب به دست آمد. غلظت بنزن در جايگاه‌ها بسيار بالاتر از حدود پيشنهاد شده براي تماس شغلي بود.
نتيجه‌گيري: بر اساس نتايج به دست آمده، ميانگين غلظت BTEX در فصل گرم بيشتر از فصل سرد و ميزان انتشار از جايگاه‌هاي گاز به مراتب كمتر از جايگاه‌هاي بنزين و گازوئيل مي‌باشد. غلظت‌هاي سنجش شده در فواصل 40 متري از جايگاه‌ها در مقايسه با غلظت‌هاي خود جايگاه‌ها نيز بسيار پايين بود. بنابراين، انجام اقدامات لازم براي كنترل نشت سوخت از تانك‌ها و پمپ‌ها و امكان بازيافت بخارات بنزين در حين انتقال سوخت، در جهت حفظ سلامتي شاغلان ضروري به نظر مي‌رسد.
چكيده لاتين :
Background: Benzene, toluene, ethylbenzene, and xylene isomers (BTEX) are volatile organic compounds that are classified as suspected human carcinogens. These compounds are emitted into the atmosphere via evaporation of petroleum products and affect the health of staff, drivers, and surrounding residents. The aim of this study was to monitor BTEX concentrations in ambient air of filling stations and their surrounding areas, and compare them with the environmental and occupational standards. Methods: In this study, the air samples were collected from vicinity of fuel pumps and at a distance of 40 meters from them using a personal sampling pump with activated charcoal tubes. Then, the BTEX were extracted by CS2 solvent and analyzed using a gas chromatography-flame ionization detector (GC/FID). The aromatic hydrocarbon analysis method of the National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH) (method 1501) was used for sampling and analysis. Findings: The mean concentrations of benzene, toluene, ethylbenzene, and xylene isomers in the fuel stations, respectively, were 235.9, 415.2, 93.34, and 333.14 μg/m3 in the autumn, 200.1, 329.2, 73.3, and 321.4 μg/m3 in the winter, and 254.2, 432.5, 113.2, and 486.1 μg/m3 in the spring. The concentration of benzene in the filling station was much higher than the recommended standard for occupational exposure. Conclusion: The mean concentration of BTEX in the warm season was higher than cold season. Emission of the pollutants from CNG stations was much lower than gasoline and diesel stations. Concentrations measured at a distance of 40 meters from the stations were very low compared to that near the stations. Therefore, taking measures such as controlling of possible pumps and tanks leakage, and petrol vapor recovery during fuel transfer is necessary in order to protect the health of workers and bystanders.
