ارزيابي تحمل خشكي درلاين‌هاي پيشرفته سورگوم دانه‌اي

Evaluation of Drought Tolerance in Advanced Grain Sorghum Lines

به منظور ارزيابي تحمل خشكي در لاين­هاي پيشرفته سورگوم دانه­اي، آزمايشي به صورت كرت­هاي خرد شده در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه پژوهشي مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر كرج در سال­هاي 1388 و 1389 اجرا شد. در اين آزمايش اعمال تيمار آبياري در سه سطح به صورت آبياري پس از 60 ميلي­متر (آبياري نرمال)، 120 ميلي­متر (تنش ملايم) و 180 ميلي­تر (تنش شديد) تبخير از سطح تشتك تبخير، به عنوان عامل اصلي و 7 لاين پيشرفته سورگوم دانه­اي (KGS36 & KGS32 , KGS27, KGS25, KGS23 , KGS19, KGS15) به عنوان عامل فرعي در نظر گرفته شدند. نتايج ارزيابي با استفاده از شاخص­هاي مختلف تحمل به خشكي نشان داد كه بر اساس شاخص حساسيت به تنش (SSI) و شاخص تحمل (TOL) لاين­هايKGS15 و KGS19 با عنوان متحمل­ترين ژنوتيپ­ها شناسايي شدند. بر اساس شاخص­هاي تحمل به تنش (STI) ميانگين بهره­وري (MP) و ميانگين هندسي بهره­وري (GMP) لاين KGS32 با عملكرد دانه به ميزان 11240 كيلوگرم در هكتار در شرايط بدون تنش و عملكرد دانه 6368 كيلوگرم در هكتار در شرايط تنش شديد به همراه لاين KGS36 به عنوان ژنوتيپ­هاي با عملكرد دانه بالا در هر دو محيط شناخته شدند. شاخص­هاي STI , GMP و MP با همبستگي مثبت و معني­دار با عملكرد دانه به عنوان معيارهاي مناسب جهت معرفي و تعيين ژنوتيپ­هاي متحمل به تنش خشكي شناخته شدند و لاين­هاي KGS32 و KGS36 به عنوان مناسب­ترين ژنوتيپ­ها در شرايط تنش خشكي تعيين شدند.

In order to study of drought tolerance in advanced grain sorghum lines, an experiment was conducted in a split-plot on randomized complete block design with three replications in experimental field of seed and plant Improvement Institute, Karaj, Iran during 2009-2010. Irrigation regimes were assigned to main plots at three levels including normal irrigation (I1=60mm), moderate stress (I2=120mm) and sever stress (I3=180mm). Seven lines including KGS15, KGS19, KGS23, KGS25, KGS27, KGS32 & KGS36 were considered as sub-plots. Results on stress susceptibility index (SSI) and tolerance index (TOL) showed that lines KGS15 and KGS19 were more tolerant than other lines. Stress tolerance index (STI), mean productivity (MP) and geometric mean productivity (GMP) showed that line KGS32 with grain yield 11240 Kg/ha under non–stress condition and 6368 Kg/ha under stress condition along with line KGS36 determinated as genotypes with highest yield under both optimum irrigation and drought conditions. Presense of high and positive correlation between STI, MP and GMP grain yield indicated that all of these indices could be used for selection of drought tolerant genotypes. It is concluded that lines KGS32 and KGS36 are suitable genotypes for cultivation under drought stress conditions. آمار