بررسي تطبيقي حقوق مصرف‌كنندگان محصولات تراريخته در ايران و اتحاديه اروپا

A Comparative Study of the Consumers Rights of GM Crops in Iran and European unio‎n

زمينه و هدف: حمايت از حقوق مصرف‌كننده در برابر كالاهاي توليدي اهميت به سزايي دارد، به گونه‌اي كه در حقوق جديد و مدرن مسؤوليت سنگيني براي توليدكنندگان در نظر گرفته شده است. با اين همه نخستين‌بار قانونگذار اصطلاح «مصرف‌كننده» را در دهه هشتاد شمسي و در سال 1382 و سپس در سال 1388 تعريف كرد. در همين دهه نيز نخستين محصول تراريخته توليد شد و ضرورت قانونگذاري در حوزه محصولات تراريخته و حمايت از مصرف‌كننده را بيشتر كرد. مواد و روش‌ها: اين نوشتار ضمن مقايسه تطبيقي قانون ايمني زيستي با مقررات اتحاديه اروپا به دنبال بازتاباندن كاستي‌ها و خلأهاي قانون ايمني زيستي در خصوص حقوق مصرف‌كنندگان محصولات تراريخته مي‌باشد. يافته‌ها: گرچه «قانون ايمني زيستي» در سال‌هاي پاياني دهه 1380 با الگوبرداري از قوانين روز نوشته و تصويب شد، ولي در مقايسه با قوانين و مقررات اتحاديه اروپا كاستي‌هايي در آن ديده مي‌شود كه گذشت دو دهه از عمر اين قانون و تحولات سريع حوزه زيست‌فناوري به ويژه توليد هرچه بيشتر محصولات تراريخته و تجاري‌سازي آن ضرورت اصلاح آن را دوچندان مي‌نمايد. نتيجه‌گيري: قانون ايمني زيستي ايران بر خلاف مقررات اتحاديه اروپا، محصول تراريخته معيوب يا ناقص را تعريف نمي‌كند و نظام جبران خسارت و نحوه جبران خسارت را روشن نمي‌سازد و از اين جهت نمي‌توان انتظار داشت كه حقوق مصرف‌كننده به درستي حمايت شود.

Background and Aim: Consumer rights protection against industrial goods is important, so that in modern law is considered a heavy burden for producers. However, the legislature defined the first time the term of "consumer" in 1382 and then in 1388 Hijri. With the first generation of GM crops in the decade of 1380, the need for further legislation was needed in this field and so, the legislator has formulated a "Biosafety Act" at the end of this decade. Materials and Methods: This article mentions comparative bio-safety law with EU regulations Europe, to reflect shortcomings and gaps in biosafety law on the rights of consumers of GM crops. Findings: Although the "Biosafety Act" has been written on the model of rules the day, but there are shortages in it, compared with the laws and regulations of European unio‎n. Therefore, since the last two decades of this law, and rapid developments biotech field, in particular, further production and commercialization of GM crops, it is necessary to redouble its reform. Conclusion: Unlike European unio‎n (EU) regulations, Iran Biosafety Act does not define defective GM crops, and it does not clarify the compensation system and how compensation is provided, and therefore consumer rights couldnot be properly protected.