شناسايي لاين‌هاي پايدار و اميدبخش ماشك مجاري ( Vicia panonica L.) جهت كشت پاييزه در مناطق ديم سرد و معتدل سرد ايران

Seed yield stability of advanced Kabuli type chickpea lines at dry fall sowing in cold region of Maragheh

معرفي ارقام مناسب ماشك با قابليت كشت پاييزه براي توليد علوفه در ديمزارهاي سردسير از نيازهاي مهم كشور در حال حاضر است و هر روز بر اهميت آن افزوده مي‌شود. در اين تحقيق 14 لاين ماشك مجاري انتخابي از ژرم‌پلاسم بين‌المللي در طي دو سال زراعي 1389-1387 در چهار ايستگاه تحقيقاتي همكار با موسسه تحقيقات كشاورزي ديم كشور بر اساس طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار مورد ارزيابي قرار گرفتند. نتايج تجزيه مركب عملكرد علوفه ژنوتيپ‌ها نشان داد كه اثر اصلي مكان، سال، ژنوتيپ و اثر متقابل ‌ژنوتيپ ‌×محيط در سطح 1% معني‌دار بودند. شاخص‌هاي غيرپارامتريك پايداري، از نظر شناسايي ارقام پايدار در اين پژوهش در سه گروه متمايز بودند. گروه اول شامل آماره‌هاي مبتني بر رتبه و عملكرد ژنوتيپ‌ها كه رقم گل‌سفيد و لاين Sel-515 را پايدار تشخيص دادند و از لحاظ گروهي ديگر از شاخص‌ها نيز لاين‌هاي Sel-459 و Sel-1327 برتر بودند كه همگي بعنوان لاين‌هاي اميدبخش جهت كشت پاييزه شناسايي شدند ولي در مجموع چنين نتيجه‌گيري شد كه لاين Sel-515 با داشتن كمترين ميانگين رتبه و نيز كمترين تغييرات رتبه از بيشترين هوموستازي در شرايط ديم سردسير برخوردار بود.

Introduction of suitable vetch as a winter crop in cold drylands is highly important in the country. Hence, 14 Hungarian vetch selected from exotic germplasm were studied as randomized complete blocks design with three replications in four research stations of Dryland Agricultural Research Institute (DARI) during 2007-2010. Combined analysis of forage yields revealed significant differences between years, locations, genotypes and genotypes by environment interaction effects. Non parametric stability values were in three categories. The first group of stability values selected Golsefid and Sel-515 and the other group recognized Sel-459 as the most stable genotype. However, it was concluded that line Sel-515 with the lowest rank and the least variation according to all stability values have the highest homeostasis under cold rainfed conditions.