بررسي پايداري عملكرد دانه لاين ها و ارقام جو در مناطق سرد و سرد معتدل ديم

Study on grain yield stability of barley varieties/lines in cold and semi-cold dryland areas

اين تحقيق به منظور بررسي پايداري عملكرد دانه و تعيين ژنوتيپ هاي پرمحصول و سازگار در قالب آزمايش هاي يكنواخت ناحيه اي جو در ايستگاه هاي تحقيقاتي مناطق سردسير و معتدل ديم شامل مراغه، سرارود، ارديبل، اروميه، كردستان(قاملو) و زنجان انجام گرفت. در اين بررسي تعداد 10 رقم و لاين جو به همراه دو رقم شاهد (محلي وآبيدر) در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در چهار تكرار در سه سال زراعي(88-1385) مورد مطالعه و ارزيابي قرار گرفتند. تجزيه مركب(3 سال و 6 مكان) نشان دادكه اثرات ساده سال، مكان و ژنوتيپ، اثر متقابل مكان × ژنوتيپ و اثر سه جانبة سال × مكان × ژنوتيپ بر عملكرد دانه از نظر آماري معنيدار هستند. بيشترين وكمترين عملكرد دانه به ترتيب مربوط به ايستگاه سرارود (2549 كيلوگرم در هكتار) و ايستگاه زنجان (1578كيلوگرم در هكتار) بوده و لاين شماره 9 با متوسط عملكرد دانه2061 كيلوگرم در هكتار بيشترين عملكرد دانه را در بين ژنوتيپ هاي آزمايشي داشت. بر اساس روش هاي ابرهارت و راسل، پارامتر تيپ چهار لين و بينز، ضريب تغييرات محيطي، واريانس محيطي، اكووالانس ريك، واريانس پايداري شوكلا و روش هاي غيرپارامتري رتبه بندي و نسبت شاخص عملكرد، لاين هاي 2، 5 و 9 پايدارتر و پر محصول تر از بقيه ژنوتيپ ها بوده و لذا براي كشت در مناطق سردسير ديم مناسب تشخيص داده شدند.

This study was conducted to determine grain yield stability of rainfed promising barley genotypes across six rainfed research stations (Maragheh, Sararood, Uromieh, Qamloo, Zanjan and Ardabil) under cold and semi-cold conditions during three cropping seasons (2006-2009) in Iran. The studied genotypes were 10 promising barley lines along with two checks (one local and one newly released variety, (Abidar). In each environment, the experiment was arranged in randomised complete block design (RCBD) with four replications. Results of combined ANOVA showed that location, year, genotype and interactions of location´genotype and year´location´genotype had significant effect on grain yield. The genotypes had the highest and the lowest grain yield in Sararood (2549 Kg/ha) and Zanjan (1578 Kg/ha) stations, respectively. Line No. 9 with 2061 Kg/ha had the highest grain yield among the tested genotypes. Results of stability parameters (i.e., Eberhart and Russell’s regression method, Lin and Binn’s method, environmental coefficient of variation, environment variance, Wricke’s ecovalance,Shukla’s stability variance and ranking methods) showed that line No. 2, 5 and 9 had higher and stable yield in different environments. Hence, these genotypes could be recommended for cultivation under cold and semi-cold rainfed conditions of Iran.