تجربه سيمين دانشور از جهان مدرن؛ بررسي جامعه‌شناختي نامه‌هاي سفر به آمريكا (1331-1332)

چگونگي تجربه‌ي واقعيت‌هاي اجتماعي توسط متفكران و نويسندگان به‌‌دليل تأثيرات الهام‌بخش در آثار و درنتيجه بر اذهان و كنش مخاطبان از حيطه‌هاي قابل‌‌تأمل مطالعات فرهنگي است. اين دست بررسي‌ها درخصوص زنان در ايران كمتر موضوعيت داشته و نتوانسته به‌‌عنوان موضوعي ميان‌‌رشته‌اي، رهاوردهاي پژوهشي خود را در قالب دانش علمي به بوته نقد و نظر بگذارد و ضمن ايجاد انباشتگي دانش بومي درباره زنان، زمينه‌هاي مطالعاتي جديدي بگشايد. اين مقاله با دستمايه قراردادن مؤلفه‌هاي مدرنيته از منظر جامعه‌شناسي، به مطالعه تجربه سيمين دانشور در مقام نويسنده‌اي انديشمند و استاد دانشگاه، از زندگي در جهان غرب مي‌‌پردازد. بدين‌‌منظور پس از برشمردن ويژگي‌هاي جامعه‌شناختي مدرنيته از مباحث نظري به‌ويژه گيدنز، نامه‌هاي انتشاريافته دانشور به همسرش، آل‌‌احمد، از سفر به آمريكا به شيوه تحليل محتواي كيفي بررسي مي‌‌شود. يافته‌ها نشان مي‌دهد نامه‌ها هم گوياي مؤلفه‌هاي مادي مدرنيته اعم از ابزارها و اماكن فرهنگي، اجتماعي، ارتباطي و به‌طور خاص شهرنشيني و هم حاوي مؤلفه‌هاي غيرمادي و به‌ويژه فرهنگي شامل ارزش‌هاي انسان‌گرايي، فردگرايي، برابرگرايي، علم‌گرايي و پيشرفت‌‌باوري است. يافته‌هاي پژوهش در امتزاج اين دو مقوله‌بندي اصلي است كه دانشور با نگاهي نقادانه، جامعه‌ي مدرن را كاوش و ارزيابي مي‌‌كند و به معرفي ابعادي چون سرمايه‌داري، جامعه‌ي مصرفي، صنعت‌گرايي و عشق مي‌پردازد. همچنين بايد گفت رويكرد زنانه‌ي او در كشاندن حاشيه به متن و توجه به جزئيات در افشاي ماهيت امپرياليستي غرب و ارائه روايتي پسااستعمارگرايانه بارز است.