تبيين عوامل رفتاري تسهيل كننده درمان بيماران مبتلا به سل: يك تحليل كيفي

Exploring Behavioral Factors Facilitating Treatment of Tuberculosis: A Qualitative Study

مقدمه: مهم‌ترين منبع عفونت سل در جامعه، بيماران مبتلا به سل ريوي اسمير مثبت هستند كه اگر با موفقيت درمان نشوند و درمان خود را قطع نمايند، باعث شيوع سل مقاوم به درمان در جامعه مي‌شوند. مداخلات درماني بدون توجه به علل رفتارهاي مرتبط با درمان، چندان موفق نخواهد بود. پژوهش حاضر به منظور تبيين عوامل رفتاري تسهيل كننده درمان بيماران مبتلا به سل انجام شد. روش‌ها: اين مطالعه از نوع كيفي بود كه در آن از نمونه‌گيري مبتني بر هدف با حداكثر تنوع (Maximum variation) استفاده گرديد. داده‌ها از طريق مصاحبه عميق سازمان نيافته با 37 نفر (21 مرد و 16 زن)، مشاهده پرونده بيماران، اطلاعات ثبت شده در برنامه Tuberculosis register و دفتر ثبت‌نام بيماران مبتلا به سل در مراكز بهداشت شهرستان‌ها، جمع‌آوري شد. مصاحبه‌ها در يك بازه زماني 13 ماهه تا رسيدن به اشباع داده‌ها ادامه يافت. تمام مصاحبه‌ها پس از ضبط به صورت كامل تايپ شد و داده‌ها با مقايسه مداوم و هم‌زمان با جمع‌آوري آن‌ها مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: عوامل رفتاري تسهيل كننده درمان در 6 طبقه شامل «ترك استعمال مواد مخدر و دخانيات در طول درمان، متادون درماني در طول درمان، مسافرت نرفتن در طول درمان، خسته نشدن و مصمم بودن در مصرف صحيح داروها تا اتمام دوره درمان، اميد به بهبودي و سلامت عاملي براي تداوم درمان و عادي شدن مصرف داروها براي بيمار» دسته‌بندي گرديد. نتيجه‌گيري: بر اساس نتايج مطالعه حاضر كه حاصل آن شناسايي عوامل رفتاري مؤثر بر درمان بيماران مبتلا به سل بود، بايد مداخلات آموزشي مناسبي جهت تقويت عوامل تسهيل كننده، به منظور آموزش مؤثر بر درمان بيماران طراحي و اجرا گردد.

Background: Smear positive pulmonary tuberculosis (TB) patients are the main source of TB infection in the population and could be the cause of drug-resistant TB transmission. Therapeutic interventions without attention to causes of behaviors associated with treatment will not be successful. This study aimed to explore behavioral factors influencing the treatment of tuberculosis patients. Methods: This study was a qualitative research. The subjects were selected using purposive sampling with maximum variance. Data were obtained through unstructured in-depth interviews with 37 individuals (21 men and 16 women), and using patients’ medical records and information recorded in the Tuberculosis Register Program and TB patients registration office in provincial health centers. Interviews continued for a period of 13 months until data saturation was achieved. All interviews were recorded and transcribed verbatim. Data were analyzed, simultaneous to data collection, using constant comparison. Findings: The behavioral factors facilitating treatment were classified into 6 categories of drug and tobacco use cessation during treatment, methadone therapy during treatment, lack of travelling during treatment, lack of exhaustion and being serious in the correct use of medicines until the end of the treatment period, hope of improvement and health as a factor for treatment adherence, and normalization of medications use for patients. Conclusion: The results showed that behavioral factors affect the treatment of patients with TB. Therefore, appropriate educational interventions with the aim of influencing treatment should be planned and implemented to strengthen facilitating behavioral factors.