بررسي تأثير فواصل مختلف نوارهاي آبياري قطره اي (tape) بر عملكرد گندم و كارايي مصرف آب

آبياري از مهم‌ترين عوامل موثر در توليد غلات در اقليم گرم و خشك است. در حال حاضر روش آبياري مورد استفاده براي محصولات گندم عمدتا انواع روش‌هاي سطحي مي‌باشد كه نسبت به روش‌هاي نوين آبياري، بازده آبياري كمتر و حجم آب مصرفي بيشتري دارند. در صورت امكان استفاده از سامانه هاي آبياري تحت فشار، هم در مصرف آب صرفه جويي نمود و هم كارايي مصرف آب را بالا برد. هدف از اين پژوهش امكان سنجي استفاده از روش آبياري قطره اي نواري در كشت گندم است. به اين منظور آزمايشي، صورت فاكتوريل با 6 تيمار و سه تكرار در سال زراعي 96-95 در دشت پلبند استان خراسان رضوي با هدف تعيين مناسب ترين فاصله بين نوارهاي آبياري و نيز تاثير خشكي بخشي متناوب ريشه (APRD) بر كارايي مصرف آب و همچنين عملكرد و اجزاي عملكرد گندم انجام شد. در نهايت ميزان آب مصرفي، عملكرد و اجزاي آن با نتيجه روش شياري مرسوم منطقه به روش آماري مقايسه شد. تيمارها شامل تيمار آبياري قطره اي - نواري ثابت با فاصله ي 50 سانتيمتر ( I1 ) و 60 سانتيمتر( I2) و70 سانتيمتر (I3) و سه تيمار آبياري قطره اي - نواري متناوب با فاصله ي 50 سانتي‌متر( I4 ) و60 سانتيمتر (I5) و70 سانتيمتر (I6) ، همگي با سه تكرار و طول كرتها نيز 60 متر انتخاب شد. در تجزيه واريانس ميانگين مربعات مربوط به پارامترهاي گندم، نتايج نشان داد كه فاكتور فاصله نوار آبياري بر همه اجزاي عملكرد گندم، عملكرد و كارايي مصرف آب در سطح يك درصد اختلاف معني دار داشت و تناوب آبياري بر تعداد خوشه، تعداد دانه درخوشه، ارتفاع ساقه، عملكرد و كارآيي مصرف آب در سطح يك درصد و بر وزن هزار دانه در سطح 5 درصد اختلاف آماري معنادار داشته بود. اثرات متقابل بر وزن هزار دانه و تعداد دانه در خوشه اختلاف آماري معنا داري نداشت بلكه بر تعداد خوشه و در سطح يك درصد اختلاف معنادار آماري داشت و هم چنين بر ارتفاع ساقه و عملكرد محصول و كارآيي مصرف آّب در سطح 5 درصد اختلاف آماري معنادار داشت. عملكرد و كارايي مصرف آب مربوط به فاصله ي نوار آبياري 50 و نوع آبياري ثابت بيشترين مقدار در بين همه تيمارها بود در حاليكه كه كمترين كارايي مصرف آب را داشت (57/1 كيلوگرم بر مترمكعب). در حاليكه بيشترين كارايي مصرف آب در تيمار با فاصله‌ي نوار آبياري 70 سانتيمتر و نوع آبياري متناوب به ترتيب برابر با 3005 كيلوگرم بر هكتار و 7/2 كيلوگرم بر متر مكعب مي باشد. استفاده از نوار آبيياريي با فواصل 50 سانتييمتر و آبيياريي ثابت در مقاييسه با آبيياريي شيياريي (عملكرد 5500 كييلوگرم، كارايييي مصرف آب 15/1 كييلوگرم درهرمترمكعب) حدود 1620 مترمكعب در هكتار كمتر آب مصرف ميي نماييد و در شراييط خشكساليي با كاهش كمتر از 500 كييلوگرميي محصول در هكتار توصييه مي گردد.