ارزيابي فرهنگ ايمني و تعيين متغير‌هاي فردي و شغلي پيش‌بيني كننده آن در صنايع استان قم

Safety Culture Assessment and Determination of its Predictive Demographic and Occupational Variables among Industries of Qom Province, Iran

مقدمه: فرهنگ ايمني شاخصي از عملكرد ايمني سازمان‌ها بوده و نقش اساسي در شكل‌گيري رفتار ايمني كاركنان دارد. بنابراين، ارزيابي فرهنگ ايمني و شناسايي متغير‌هاي مرتبط با آن مي‌تواند نقش مهمي در كاهش حوادث محيط كار داشته باشد. مطالعه حاضر با هدف ارزيابي فرهنگ ايمني و تعيين متغير‌هاي فردي و شغلي مرتبط با آن در كاركنان صنايع مختلف استان قم انجام شد. روش‌ها: مطالعه حاضر، توصيفي- تحليلي به صورت مقطعي روي 289 نفر از كاركنان صنايع استان قم انجام شد. ابزار گرد‌آوري اطلاعات شامل پرسش‌نامه اطلاعات فردي- شغلي و پرسش‌نامه فرهنگ ايمني بود. آناليز داده‌ها در نرم‌افزار SPSS و با استفاده از آزمون‌هاي ضريب همبستگي Pearson، آزمون تي مستقل، آناليز واريانس يك‌طرفه و رگرسيون خطي چندگانه انجام شد. يافته‌ها: ميانگين امتياز فرهنگ ايمني برابر با 0/73 ± 3/30 بود. بيشترين امتياز در بعد مشاركت و همكاري (0/45 ± 3/53) و كمترين در بعد محيط و اولويت ايمني (0/86 ± 3/06) بود. اندازه صنعت، سابقه كار، مصرف دخانيات و ساعات كار روزانه داراي ارتباط معني‌دار با فرهنگ ايمني بود (0/01 > P) و در كل 19/9 درصد از تغييرات فرهنگ ايمني را تبيين مي‌كند. نتيجه‌گيري: با توجه به ارتباط متغير‌هاي مورد مطالعه با فرهنگ ايمني و از طرفي ارتباط فرهنگ ايمني با عملكرد ايمني و حوادث، اين متغير‌ها از عواملي هستند كه به طور مستقيم يا غير مستقيم بر روي بروز حوادث اثر دارد. بنابراين، نياز است كه نقش اين متغير‌ها در تدوين برنامه‌هاي كنترل حوادث و تصميم‌گيري جهت ارتقاي ايمني در نظر گرفته شود.

Background: Safety culture as an indicator of safety performance in organizations has a key role in the formation of employee’s safety behavior. Therefore, assessment of safety culture as well as identification of its related factors can play an important role in reducing accidents in the workplace. This study was implemented to assess the safety culture and determine its related demographic and occupational variables among workers in various industries of Qom Province, Iran. Methods: This cross-sectional, analytical, descriptive study was conducted on 289 workers in various industries of Qom Province. The data collection tools used consisted of a demographic characteristics form and the Safety Culture Questionnaire. Data were analyzed using Pearson correlation test, independent t-test, one-way ANOVA, and multiple linear regression models in SPSS software. Findings: The mean ± SD score of the safety culture was 3.30 ± 0.73. The highest score was obtained in the dimension of cooperation and collaboration (3.53 ± 0.45) and the lowest score was reported in the environmental and safety priority dimension (3.06 ± 0.86). Size of the industry, work history, smoking, and working hours per day had a significant correlation with safety culture and explained 19.9% of the safety culture variation (P > 0.01). Conclusion: Due to the correlation between studied variables and safety culture as well as the influence of safety culture on safety performance and accidents, these variables are factors that influence the occurrence of accidents directly or indirectly. Thus, it is necessary that the role of these factors be considered in accident prevention programs and decision making for safety promotion.