كاربرد نظريه رفتار برنامه‌ريزي ‌شده در ترغيب زنان باردار شهرستان دنا به زايمان طبيعي

Application of the Theory of Planned Behavior to Increase the Desire to Have a Normal Vaginal Delivery among Nulliparous Pregnant Women

مقدمه: در سال‌هاي اخير، ميزان سزارين در تمام كشورهاي جهان اعم از كشورهاي در حال توسعه و توسعه يافته افزايش يافته است. بسياري از موارد سزارين بدون وجود دلايل موجه پزشكي انجام مي‌گيرد. مطالعه حاضر با هدف بررسي تأثير آموزش بر اساس نظريه رفتار برنامه‌ريزي ‌شده، بر افزايش ميزان استقبال زنان باردار نخست‌زاي شهرستان دنا از زايمان طبيعي انجام شد. روش‌ها: اين مطالعه از نوع پيش تجربي بود. نمونه‌ها از طريق سرشماري زنان باردار نخست‌زا كه در سه ماه سوم بارداري، در مراكز بهداشتي- درماني شهرستان دنا داراي پرونده سلامت بودند، انتخاب شدند. 52 نفر از زنان باردار بر اساس معيارهاي ورود، در مطالعه شركت نمودند و پرسش‌نامه پيش‌آزمون بر اساس نظريه رفتار برنامه‌ريزي ‌شده براي آنان تكميل گرديد. پس از تجزيه‌ و تحليل داده‌هاي پيش‌آزمون و مشخص شدن سازه‌هايي كه نيازمند تأكيد بيشتري بودند، مداخله آموزشي مبتني بر نظريه انجام گرفت. يك ماه پس از انجام مداخله، پرسش‌نامه‌هاي پس‌آزمون تكميل شد. داده‌ها با استفاده از آزمون‌هاي Paired t و McNemar مورد تجزيه ‌و تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: يافته‌ها اختلاف معني‌داري را در خصوص تغيير نگرش، كنترل رفتاري درك شده و هنجارهاي انتزاعي بعد از مداخله آموزشي نشان داد (0/05 > P)، اما تفاوت معني‌داري در مورد قصد رفتار قبل و بعد از آموزش مشاهده نشد (0/05 < P). پس از مداخله، 17/3 درصد از زنان قصد زايمان طبيعي و 73/1 درصد قصد سزارين داشتند. در نهايت، 35 درصد از زنان زايمان طبيعي و 65 درصد زايمان سزارين انجام دادند. نتيجه‌گيري: هرچند نتايج مطالعه حاضر نشان داد كه آموزش مبتني بر تئوري رفتار برنامه‌ريزي شده، باعث بهبود تمام سازه‌هاي پيشگويي كننده قصد رقتار مي‌گردد، اما افزايش معني‌داري در قصد رفتار مشاهده نشده است. بنابراين، پيشنهاد مي‌شود كه مداخلات و برنامه‌هاي آموزشي، بر اساس اين تئوري و با تلفيق تئوري‌ها و الگوهاي مختلف مرتبط با موضوع طراحي و اجرا گردد.

Background: In recent years, the rate of cesarean section (C-section) has increased globally in both developed and developing countries. In most cases, C-section is performed without evident medical need. This study was designed and conducted to investigate the effect of education based on the theory of planned behavior on the increased desire to have a normal vaginal delivery (NVD) in nulliparous women in the city of Dena in Iran. Methods: This was a pre-experimental study. Subjects were selected from among nulliparous pregnant women who had a health record in health service centers in Dena and were in their third trimester. A total of 52 pregnant women who met the inclusion criteria participated in the study and the pretest questionnaire based on the theory of planned behavior was completed for them. After analysis of the data from pretest and identification of subscales that required more emphasis, educational intervention was carried out according to the theory. After 1 month of intervention, posttest questionnaires were filled out. McNamara’s test and paired t-test were used to analyze data. Findings: After the educational intervention, a statistically significant difference was observed in attitude change, perceived behavioral control, and subjective norms (P < 0.05). No statistically significant difference was observed in the mothers’ intention to have a NVD before and after the intervention (P > 0.05). After the intervention, 73.1% of mothers intended to have NVD and 17.3% intended to have a C-section. Moreover, 65% of participants had a NVD and 35% had a C-section. Conclusion: Although the study findings showed that education based on the theory of planned behavior significantly increased all predictors of behavioral intention, no statistically significant increase was observed in behavioral intention. Thus, the designing and implementation of educational programs in this regard based on the theory of planned behavior in combination with related theories and models is recommended.