پديد آورندگان :
اسفندياري، زهرا دانشگاه علوم پزشكي اصفهان , قسامي، ندا دانشگاه علوم پزشكي اصفهان , حسيني، هدايت دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي تهران - دانشكده علوم تغذيه و صنايع غذايي - گروه علوم و صنايع غذايي
كليدواژه :
اسيد بنزوئيك , بنزوات سديم , فراورده غذايي , ايران
چكيده فارسي :
مقدمه: اسيد بنزوئيك و بنزوات سديم نگهدارنده‌هاي ضد ميكروبي هستند كه در فرآورده‌هاي غذايي كاربرد دارند. سازمان‌هاي ملي نظارتي، حد مجاز اين دو ماده را جهت استفاده در فرآورده‌هاي مختلف غذايي مشخص نموده‌اند. پژوهش حاضر با مروري نظام‌مند، به بررسي ميزان اسيد بنزوئيك و بنزوات سديم در مطالعات انجام گرفته در فرآورده‌هاي مختلف غذايي در ايران و مقايسه آن با حد مجاز مشخص شده در استاندارد ملي ايران پرداخت.
روش‌ها: كليد واژه‌هاي Benzoic acid، Sodium benzoate، Food و Iran و معادل فارسي آن‌ها در بانك‌هاي اطلاعاتي ملي و بين‌المللي SID، Magiran، Google Scholar، PubMed و ISI مورد جستجو قرار گرفت. از 61 تحقيق انجام شده طي سال‌هاي 2000 تا 2016 ميلادي، 43 مقاله حذف و 18 مقاله وارد پژوهش گرديد.
يافته‌ها: در تحقيقات صورت گرفته، وجود بنزوات سديم در چهار گروه لبنيات، فرآورده‌هاي غذايي اسيدي، آشاميدني‌ها و غلات بررسي شد. بيشترين مطالعات بر روي فرآورده‌هاي لبني متمركز بود و سهم كمي از پژوهش‌ها به بقيه محصولات غذايي اختصاص داشت. عدم تطابق مقدار مجاز اسيد بنزوئيك و بنزوات سديم در فرآورده‌هاي مختلف غذايي با استاندارد ملي ايران، در كليه مقالات مرتبط با فرآورده‌هاي لبني، اسيدي و غلات مشاهده گرديد. در 80 درصد از مطالعات مربوط به فرآورده‌هاي آشاميدني نيز عدم تطابق با مقادير تعيين شده در استاندارد ملي ايران گزارش شد.
نتيجه‌گيري: مطالعات صورت گرفته در ايران دو فرضيه را در خصوص اسيد بنزوئيك و بنزوات سديم در فرآورده‌هاي غذايي مطرح مي‌نمايد. فرضيه اول اين كه وجود اسيد بنزوئيك و بنزوات سديم در فرآورده‌هاي لبني، اسيدي و غلات مي‌تواند به واسطه فعل و انفعالات طبيعي ناشي از ميكروارگانيسم‌ها باشد. بنابراين، انجام مطالعات جامع علمي جهت تعيين حد طبيعي تشكيل شده از اسيد بنزوئيك و بنزوات سديم در فرآورده‌هاي غذايي كه واكنش‌هاي ميكروبي در آن‌ها صورت مي‌گيرد، نياز است و بازنگري استانداردهاي ملي مرتبط پيشنهاد مي‌شود. فرضيه دوم مي‌تواند مربوط به افزودن نگهدارنده‌هاي اسيد بنزوئيك و بنزوات سديم به فرآورده‌هاي غذايي توسط توليد كنندگان اين گروه از محصولات باشد. بنابراين، برنامه‌ريزي و مديريت در راستاي پايش دقيق و مستمر اين تركيبات توسط سازمان‌هاي نظارتي و متولي سلامت توصيه مي‌شود.
چكيده لاتين :
Background: Benzoic acid and sodium benzoate are antimicrobial preservatives used in food. National regulatory
organizations have determined the permitted levels of benzoic acid and sodium benzoate in different food products.
This review article was performed to collect the results of researches in Iran on the concentration of benzoic acid and
sodium benzoate in different food products. Furthermore, the reported benzoic acid and sodium benzoate
concentrations were compared with maximum permitted levels based on national standards.
Methods: As the keywords, benzoic acid, sodium benzoate, food, and Iran were searched in national and
international databases such as SID, Magiran, Google Scholar, PubMed, and ISI. From among the 61 articles
published from 2000 to 2016, 43 were eliminated and a total of 18 articles were included in the survey.
Findings: Sodium benzoate was evaluated in the 4 categories of dairy products, acidic food, beverages, and cereal.
Most of the studies had focused on dairy products and few studies had focused on other categories. Incompatibility
of the permitted amount of benzoic acid and sodium benzoate in different food products with the national standard
was observed in 100% of articles on dairy products, acidic food, and cereal as well as 80% of articles related to
beverages.
Conclusion: The studies conducted in Iran formed 2 hypotheses on benzoic acid and sodium benzoate in food
products. First, the presence of benzoic acid and sodium benzoate in dairy products, acidic food, and cereal may be
due to natural interactions caused by microorganisms. Thus, scientific researches are necessary to define the natural
amount of benzoic acid and sodium benzoate and revision of the national standards is recommended. Second,
benzoic acid and sodium benzoate may be added to food products by food manufacturers. Therefore, the planning
and management of continuous monitoring of benzoic acid and sodium benzoate amount in different food products
by regulatory and health organizations are suggested.
