مباني فكري نظريه رهبري سازماني با رويكرد اسلامي

Intellectual foundations of organizational leadership theory with the Islamic approach

از آن جا كه همه الگوهاي پيشرفت و توسعه كشورها مبتني بر نظريه ها و مدل هاي خاص خود بوده و نظريه پردازان نيز نظريه خود را متناسب با اعتقادات و باورهاي خود پي ريزي مي نمايند و نظر به اهميت موضوع رهبري سازماني در اثربخشي مدل هاي پيشرفت، اين تحقيق با هدف تدوين مباني فكري رهبري سازماني با رويكرد اسلامي تدوين شده است. روش شناسي: اين تحقيق مبتني بر روش كيفي اكتشافي بوده و در آن از ابزار تحليل تم(تحليل مضمون) بهره برده شده است. منبع اصلي استخراج داده ها، قرآن كريم بوده و در تفسير داده هاي مستخرجه از دو تفسير معتبر قرآني نور و الميزان استفاده شده است. نتايج حاصل بررسي 742 آيه مرتبط با موضوع رهبري در اين تحقيق، شناسايي 3079 پيام قرآني يا شاخص، 21 مفهوم يا اصل، 5 مقوله و 2 بعد بوده است. نتايج نشان مي دهد كه مي توان 21 اصل مستخرجه مربوط به مباني فكري رهبري سازمان را در دو دسته؛ مباني بينشي اعتقادي(راهبردي) و مباني منشي اخلاقي(عملياتي) تقسيم و سپس در اصول محوري دين اسلام (توحيد، معاد، نبوت، عدل و امامت) جايابي نمود. بر اين اساس حدود 66 درصد اين اصول، جنبه عملياتي داشته و 34 درصد را نيز مي توان در زمره اصول راهبردي طبقه بندي كرد. نتايج اين تحقيق همچنين نشان مي دهد كه بيشترين شاخص هاي مشاهده شده در قرآن به ترتيب مربوط به موضوعاتي چون؛ عقلانيت و تدبر، رعايت اعتدال و ميانه روي در امور و توجه همزمان به آرمان ها و واقعيت ها مي باشد.

Background and Purpose: Since all patterns of development of countries based on their particular theories and models, and theorists underpin their theory compatible with their belief and traditions, and according to the important of organizational leadership on effectiveness of development models, the present research has been developed with the aim of formulating the intellectual foundations of organizational leadership with the Islamic approach. Methodology: The research is based on qualitative methods and the analysis tools Themes (content analysis) is used in present study, the Holy Quran has been the main source of data extraction and two Quranic reliable interpretation include Al-Mizan and Noor used in the interpretation of data extracted. Findings and conclusions: The survey of 742 verses related to leadership in present research resulted to 3079 messages or Quran indexes, 21 concepts or principles, 5 issues and 2 dimensions. The results show that 21 extracted principle related to Intellectual foundation of organization leadership divided in two principles of religious-vision (strategy) and foundations of operational-division (operational) and then place in the central principles of Islam religion (monotheism, resurrection, prophecy, justice and Imamate). Accordingly, about 66% of principles have the operational aspects and 34% can be classified as the strategic principles. The results also show that the most indicators observed in the Quran, respectively are related to issues such as rationality and prudence, observing the moderation on affairs, and attention to ideals and realities simultaneously.