اثرات عصاره هيدروالكلي گل بومادران بر روي پارامترهاي اسپرمي و تغييرات آپوپتوزي متعاقب استفاده از داروي سيكلوفسفاميد در موش هاي سفيد كوچك آزمايشگاهي

The Effects of Hydro-alcoholic Extract of Achillea millefolium on Sperm Parameters and Apoptotic Changes in Cyclophosphamide Treated Mice

سابقه و هدف: سيكلوفسفاميد (يك داروي شيمي درماني با اثرات سوء فراوان بر ارگان‌هاي جنسي) به عنوان يك عامل نئوپلاستيك به طور گسترده در درمان سرطان‌هاي مختلف استفاده مي‌شود. از طرفي، سيكلوفسفاميد عامل اثرات سوء فراوان از جمله سميت توليد مثلي شناخته شده است. بومادران گياه دارويي با خواص آنتي‌اكسيدانتي بالقوه است. هدف از انجام اين تحقيق بررسي اثرات عصاره بومادران در سه دوز مختلف بر وزن بدن، پارامترهاي اسپرم و تغييرات آپوپتوزي در موش هاي تحت تيمار با سيكلوفسفاميد بود. مواد و روش‌ها: 64 موش سفيد كوچك آزمايشگاهي نر نژاد NMRI به هشت گروه تقسيم شدند. گروه اول سرم فيزيولوژي، گروه دوم، سوم و چهارم به ترتيب دوز كم، متوسط و زياد بومادران، گروه پنجم سيكلوفسفاميد و گروه ششم، هفتم و هشتم، علاوه بر سيكلوفسفاميد، دوز كم، متوسط و زياد بومادران را به ترتيب دريافت نمودند. تيمار 35 روز ادامه داشت. در پايان پس از تعيين وزن، پارامترهاي كيفيت اسپرم و ميزان آپوپتوز اسپرمي بررسي گرديد. يافته‌ها: سيكلوفسفاميد سبب كاهش وزن بدن و بيضه شده، تأثير منفي بر روي پارامترهاي اسپرمي اعمال نموده و هم‌چنين ميزان آپوپتوز اسپرمي (در گروه دريافت كننده سيكلوفسفاميد) را در مقايسه با گروه كنترل افزايش داد. دوز زياد بومادران نيز اثرات توكسيك داشته، دوز متوسط عصاره تأثير معني داري نداشته، اما دوز كم عصاره توانست اثرات سمي سيكلوفسفاميد را جبران نمايد. استنتاج: در اين مطالعه اثرات عصاره بومادران به صورت وابسته به دوز بود، به نحوي كه در دوز كم سميت سيكلوفسفاميد را جبران نموده، در دوز متوسط تأثير معني‌داري نداشته اما در دوز بالا افزايش دهنده سميت سيكلوفسفاميد بود.

Background and purpose: Cyclophosphamide (CP) is a chemotherapy drug extensively used as an antineoplastic agent in treatment of various cancers. However, it is known to cause several adverse effects including reproductive toxicity. Achillea millefolium (AM) is a medicinal pl ant with potential antioxidant properties. The aim of this investigation was to evaluate the effects of different doses of AM extract on body weight, sperm parameters, and apoptotic changes in CP treated mice. Materials and methods: Sixty four male NMRI mice were arranged into 8 groups. Group1 received normal saline, and groups 2, 3 and 4 received AM extract in low, medium and high doses, respectively. Group 5 received CP and groups 6, 7 and 8 had low, medium and high doses of Achillea millefolium extract, respectively plus CP. Treatments were continued for 35 days. Afterwards, the animals’ weight, sperm qualit y and apoptosis rate were evaluated. Results: CP decreased body weight and testicular weight, imposed negative effects on sperm parameters and increased sperm apoptosis compared to the control group. The high-dose of AM produced deleterious effects. Medium doses of the extract did not show any significant effect, but low dose of the extract was able to compensate the toxic effects of CP. Conclusion: In this study, AM had dose-dependent manner. In other words, at low dose it prevented CP toxicity, in medium dose it had no effect, but in high dose it improved CP toxicity.