تنوع ژنتيكي برخي نژادگان‌هاي انار ايران با استفاده از نشانگرهاي ريخت‌شناختي

Genetic diversity among Iranian pomegranate (Punica granatum L.) varieties by morphological markers

انار يكي از محصولات مهم باغباني در ايران است. انتخاب يك نژادگان (ژنوتيپ) مناسب و مقاوم به شرايط محيطي و داراي عملكرد بالا نقش مهمي در افزايش بهره‌برداري اقتصادي اين محصول دارد. در اين پژوهش تنوع ژنتيكي برخي نژادگان‌هاي انار ايران، با استفاده از بيست صفت ريخت‌شناختي (مورفولوژيك) مربوط به برگ، گل و ميوه در دو سال متوالي ارزيابي شد. نتايج بررسي‌ها نشان داد، بين نژادگان­ ها از لحاظ ويژگي‌هاي ريخت‌شناختي تفاوت معني‌داري وجود دارد، به‌طوري‌كه بيشترين ضريب تغييرات مربوط به صفات شمار آريل در ميوه، سفتي بذر، وزن ميوه، وزن آريل و پوست بود. نتايج تجزيه به ‌عامل‌هاي اصلي، صفات ريخت‌شناختي را به هشت گروه عاملي تقسيم كرد كه مهم‌ترين اين صفات مربوط به آريل بود. نتايج تجزيۀ خوشه­اي نژادگان‌هاي مورد بررسي را به سه گروه تقسيم‌بندي كرد، به‌طوري‌كه نژادگان‌هاي تب و لرز و ماهان، گبري دانۀ سياه و سياه‌دانۀ پيشوا، شيرين هسته‌دار و بي­ هسته با هم همانندي زيادي نشان دادند كه بيان‌كنندۀ رابطۀ خويشاوندي آن­ها است.

Pomegranate is one of the most important horticultural crops in Iran. Selection of suitable and resistant varieties to environmental conditions with high performance plays an important role in increasing the economic exploitation of this fruit. In order to study the genetic diversity of some Iranian pomegranate varieties, 20 morphological characteristics of leaf, flower and fruit were evaluated for two years. Results indicated that morphological characteristics were significantly affected by varieties. So that, the most coefficient variable (cv) was observed related to aril number, seed hardness, fruit weight, aril weight and fruit bark weight. Results of factor analysis separated morphological characteristics to eight factors which the most important one, was related to aril. Cluster analysis of morphological traits divided genotypes to three groups. According to results, ‘Tabolarz’ and ‘Mahan’, ‘Gabri Dane Siah’ and ‘Siah Dane Pishva’, ‘Shirin Bi haste’ and ‘Shirin Hastedar’ had high similarity that can be postulated that they have family relationship.