برآورد نياز سرمايي و گرمايي جوانه‌هاي گل سه رقم تجاري زردآلو با استفاده از مدل‌هاي مختلف

Evaluation of chilling and heat requirements of flower buds in three commercial apricot cultivars by using different models

برآورد نياز سرمايي و گرمايي جوانه ­هاي گل درختان ميوه و پيش ­بيني زمان گلدهي براي انتخاب رقم مناسب براي يك منطقه و پيشگيري از سرمازدگي ديررس بهاره ضروري است. بدين منظور نياز سرمايي و گرمايي سه رقم تجاري زردآلو با نام ­هاي نوري، شاهرودي و نصيري در شرايط آب و هوايي كرج در سال­ هاي 1388 تا 1392 با استفاده از مدل­ هاي سرمايي (مدل يوتا، ديناميكي و ساعت‌هاي سرمايي) و مدل گرمايي آندرسون برآورد شد. آزمايش در قالب طرح بلوك ­هاي كامل تصادفي اجرا شد. بنا بر نتايج، محدودۀ نياز سرمايي رقم نوري 1100-951 واحد سرمايي، 53-41 بخش سرمايي و 888-696 ساعت سرمايي، رقم شاهرودي 1400-1903/5 واحد سرمايي، 63-58 بخش سرمايي و 1100-945 ساعت سرمايي و رقم نصيري 1286-1071 واحد سرمايي، 63-47 بخش سرمايي و 1008-768 ساعت سرمايي برآورد شد. نياز گرمايي رقم‌هاي نوري، شاهرودي و نصيري به ترتيب معادل 4216/5-3964/5، 3587-3140 و 4859/7-4477/7 ساعت درجۀ رشد برآورد شد. مدل ديناميكي نسبت به دو مدل يوتا و ساعت‌هاي سرمايي همگوني بيشتري در محاسبۀ نياز سرمايي داشت به‌طوري‌كه كمترين درصد تغييرپذيري در سال­ هاي مختلف با مدل ديناميك ايجاد شد. همبستگي نياز سرمايي با نياز گرمايي منفي و بالا (0/54-= r ) بود. ارتباط بين نياز سرمايي و تاريخ گلدهي مثبت و همبستگي بالا (0/51= r ) داشت. اما ارتباط بين نياز گرمايي و تاريخ گلدهي بسيار پايين و همبستگي كم داشت. با توجه به نتايج، نياز سرمايي عامل مؤثرتري نسبت به نياز گرمايي در تغيير تاريخ گلدهي رقم‌هاي زردآلو در شرايط آب و هوايي كرج است.

Estimating chilling and heat requirement of flower buds in fruit trees is important due to predicting flowering time for approporiate site selection to escape spring frost damage. In this serearch, chilling and heat requirements of three apricot cultivars (namely ‘Noori’, ‘Nasiri’ and ‘Shahroodi’) were estimated by chilling models (Chilling Hours, Utah and Dynamic) and Anderson heat model during 4 years (2009 to 2013) under Karaj climate condition. Based on different chilling models estimations, chilling requirements in apricot cultivars were estimated about 951-1100 chilling units, 41-53 chilling portion and 696-888 chilling hours in 'Noori', 1071-1286 chilling units, 47-63 chilling portion and 768-1008 chilling hours in 'Nasiri' and 1093.5-1400 chilling units, 58-63 chilling portion and 945-1100 chilling hours in 'Shahroodi'. Heat requirements for flowering in ‘Noori’, ‘Shahroodi’ and ‘Nasiri’ were estimated about 3964.5-4216.5, 3140-3587 and 4477.7-4859.7 growing degree-hours (GDH), respectively. Based on the results, the Dynamic model was more homogeneous rather than the Utah and Chilling Hour models in different years with showing lower coefficient of variation (4.95%) among different years. Results showed a high positive correlation between chilling requirement and flowering date, but negative correlation found between chilling and heat requirements. According to results, chilling requirement is an affective factor on change of flowering date in comparison to heat requirement in apricot cultivars under Karaj condition.