برآورد وراثت‌پذيري، همبستگي صفات عملكردي و ارزيابي ميوه‌شناختي نتاج سيب

Evaluation of heritability, functional traits correlation and pomological traits in apple hybrid genotypes

به‌منظور بررسي برخي از مهم­ترين ويژگي­ هاي 560 نتاج بارور تني و ناتني سيب در سال‌هاي 1393 و 1394، پژوهشي روي درختان 7-6 ساله مستقر در باغ دورگ (هيبريد) واقع در ايستگاه تحقيقات مشكين‌آباد كرج صورت پذيرفت. اين نتاج دورگ زودرس و متوسط رس در سال‌هاي 1385 و 1386 از بين 7000 دانهال به‌دست‌آمده از 44 تركيب تلاقي (1384-1383)، بر پايۀ نشانگرهاي ريخت‌شناختي (مرفولوژيك) گزينش شده بود. بررسي سطوح همبستگي صفات پديدشناختي (فنولوژيك)، رشدي، زايشي و عملكردي در اين پژوهش نشان داد، بين صفت زمان رسيدن و صفت‌هاي تغيير رنگ ميوه و ميزان ريزش ميوه همبستگي مستقيم به ترتيب در سطح 0/01 و 0/05 وجود داشت. ضريب همبستگي سادۀ پيرسون بين ارتفاع درخت و توان رشد همبستگي مثبت در سطح 0/01 نشان داد، اين نشان‌دهندۀ دقت در داده‌برداري صفت ارتفاع درخت به‌عنوان يكي از مؤلفه‌هاي توان رشد است. صفت عملكرد در درخت با دو صفت طول دورۀ گلدهي و نيز ارتفاع درخت به‌عنوان مؤلفۀ توان رشد همبستگي منفي نشان داد و به همين ترتيب بين توان رشد و تراكم گلدهي رابطۀ معكوس وجود داشت. عملكرد در درخت ارتباط معني‌داري با درصد ريزش ميوه نشان داد، ولي با ارتفاع درخت به‌عنوان مؤلفۀ توان رشد نداشت. نتايج بررسي ميزان وراثت‌پذيري برخي از صفات مهم نشان داد، بالاترين ميزان وراثت­ پذيري عمومي مربوط به صفت عملكرد با 64/10 درصد و كمترين ميزان وراثت­پذيري عمومي با 5/75 درصد مربوط به صفت طول دورۀ گلدهي بود، همچنين وراثت­ پذيري زمان رسيدن ميوه (زودرسي) 41/15 درصد ارزيابي شد. صفات كمي و كيفي ميوۀ برخي نتاج بررسي شد و درنهايت دسته ­بندي و تجزيۀ خوشه ­اي 31 نژادگان (ژنوتيپ) دورگ سيب بر پايۀ صفات مورد بررسي در سه گروه قرار گرفتند.

The experiment was carried out on 560 half sib and full sib hybrids of apple during 2014-2015. This study was conducted on 6 and 7 year-old plants in Seed and Plant Improvement Research Institute, Iran. The program related to composed of 7000 seedlings made by 44 cross combinations (2004-2005) based on morphological marker technique in 2006-2007. The plants were grown in the hybrid orchard obtained through a large screening program to select early and mid-early hybrids. In this study, some important quantitative and qualitative pomological traits were evaluated and genotypes were classified into three groups using cluster analysis based on measured traits. In estimation of correlation between phenological traits, there were no significance relationships between yield per tree and growth vigor, period of flowering, flowering density, ripening time and height of tree, but yield had significance and positive correlation with percent of fruit abscission. Flowering density had no significant effect on some phenological traits. In estimation of heritability of some important traits, the highest and lowest general heritability were from yield and period of flowering (64.10% and 5.75%, respectively). General heritability of early ripening was 41.15 percent.