بررسي تاثير پرايمينگ بذر بر عملكرد و اجزاء عملكرد ارقام سويا در روشهاي خاك ورزي

Effect of seed priming on soybean yield and yield components in different tillage systems

جهت بررسي اثر پرايمينگ با نيترات پتاسيم بر عملكرد و اجزاي عملكرد سه رقم سويا تحت تأثير مديريت‌هاي خاكورزي ، آزمايشي در مزرعه پژوهشي پرديس كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه تهران واقع در كرج در تابستان و پاييز 1393 انجام شد. طرح آزمايشي به صورت كرت‌هاي خردشده فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. به طوري كه خاك‌ورزي (خاك‌ورزي متداول و بدون خاك‌ورزي)به عنوان عامل كرت اصلي و پرايمينگ (پرايمينگ با محلول 0.4 درصد نيترات پتاسيم و بدون اعمال پرايمينگ) و رقم هاي ويليامز، L17 و نكادر ، به صورت فاكتوريل به عنوان عامل در كرت‌هاي فرعي قرار گرفتند. صفات مورد بررسي در اين مطالعه شامل تعداد بوته در واحد سطح، ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه، عملكرد دانه و شاخص برداشت بود. نتايچ بيانگر تاثيرپذيري تراكم بوته و عملكرد دانه از سيستم‌هاي خاك‌ورزي، رقم و پرايمينگ در سطح احتمال 1 درصد مي‌باشد. مطالعه و بررسي اثر متقابل سيستم‌هاي خاك‌ورزي و پرايمينگ بر تراكم بوته نشان داد كه تراكم بوته تحت تاثير سيستم خاك‌ورزي و پرايمينگ در سطح احتمال 1 درصد قرار گرفت به گونه‌اي كه بيشترين تعداد بوته در زمان بدون انجام پرايمينگ و سيستم خاك‌ورزي حفاظتي با 25.33 بوته مشاهده شد. عملكرد دانه، اجزاء عملكرد و ارتفاع گياه در تيمار‌هاي آزمايشي مورد مقايسه قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه عملكرد دانه به طور معني‌داري با پرايمينگ بذر كاهش پيدا كرد (3.09 و 1.93 تن در هكتار به ترتيب براي شاهد(بدون پرايمينگ) و پرايمينگ با نيترات پتاسيم). رقم ويليامز در اكثر صفات به جزء تعداد دانه در غلاف، ارتفاع و شاخص برداشت نسبت به ديگر ارقام برتري داشت. رقم نكادر به دليل برخورد دوره پر شدن دانه با دماهاي پايين نتوانست به پتانسيل واقعي خود برسد. رقم ويليامز در سيستم خاك‌ورزي متداول بيشترين عملكرد به مقدار 3559 كيلو گرم در هكتار توليد نمود. همچنين در خاك‌ورزي حفاظتي رقم L17 با توليد 2385 كيلوگرم در هكتار عملكرد بيشتري نسبت به ساير ارقام داشت ولي اين تفاوت معني‌دار نبود. در سيستم‌هاي خاكورزي حفاظتي با افزايش تراكم بوته در واحد سطح مي‌توان كاهش عملكرد ناشي از فشردگي خاك را جبران نمود.

To study the effects of tillage systems and seed priming on yield and yield components of three soybean cultivars, a field experiment as split factorial structure based on a randomized complete block design with three replications was carried out at Research Field of Faculty of Agriculture, University of Tehran, Karaj, Iran in 2014. The main plots were two tillage systems level (conventional and No-till) and factorial combinations of seed priming at two levels (priming with 0.4 of Potassium nitrate and No-priming) and three soybean genotypes (Williams, L17 and Nekador) were assigned in sub-plots. Results showed that tillage system × priming interaction was significant (p ≤0.01) seedling establishment. The highest value of plant density (25.3 plants per meter square) was related to non-priming in conservation tillage system. Also, seed priming reduce grain yield in both conventional and conservation tillage systems. Results showed that grain yield significantly decreased by seed priming (3.09 and 1.39 kg ha-1 in non-prime and primed seeds, respectively). In the most traits, except number of grain per pod, plant height and harvest index, Williams cultivar was better than L17 and Nekador cultivars. Since grain filling period of Nekador cultivar was occured at cold tempratures, this cultivar couldn’t produce its potential yield. The highst value of grain yield (3559 kg.ha-1) was related to Williams cultivar in conventional tillage system. Also, in conservation tillage system, the highst value of grain yield was attained in L17 cultivars that don’t showed significant difference with other cultivars. In conservation tillage systems, yield losses by soil compaction can be compensated by higher seeding density.