تاﺛﯿﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﺎرﺑﺮي اراﺿﯽ ﺑﺮ ﺗﺒﺨﯿﺮ و ﺗﻌﺮق ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ (ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردي: زﯾﺮﺣﻮﺿﻪ ﺳﻘﺰ)

ﭘﺪﯾﺪه ﺗﺒﺨﯿﺮ و ﺗﻌﺮق ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻠﻔﺎت آب و رﻃﻮﺑﺖ از ﺳﻄﻮح آﺑﯽ، ﺧﺎك و ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻣﯽﺷﻮد و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ آن از ﻃﺮﯾﻖ روﺷﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان اﻧﺪك ﻧﺰوﻻت ﺟﻮي و ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب در اﯾﺮان از اﻫﻤﯿﺖ زﯾﺎدي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺳﻌﯽ در ﺑـﺮآورد ﺗﺒﺨﯿـﺮ و ﺗﻌـﺮق ﭘﺘﺎﻧﺴـﯿﻞ و ﺗﺤﻠﯿـﻞ ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ ﮐﺎرﺑﺮي زﻣﯿﻦ دارد و ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت ﮐﺎرﺑﺮي اراﺿﯽ زﯾﺮﺣﻮﺿﻪ ﺳﻘﺰ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪ و ﺗﺎﺛﯿﺮات آن ﺑـﺮ ﺗﻐﯿﯿـﺮات ﺗﺒﺨﯿـﺮ و ﺗﻌـﺮق ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. در اﯾﻦ ﺑﺮرﺳﯽ از ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ درازﻣﺪت دادهﻫﺎي ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﻔﺖ اﯾﺴﺘﮕﺎه ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ و دادهﻫﺎي ﺗﺸﺘﮏ ﺗﺒﺨﯿﺮ اﯾﺴﺘﮕﺎه ﺳﻘﺰ ﺑﺮاي ﺗﻌﯿـﯿﻦ روش ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺨﻤﯿﻦ ETo اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. از دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي ﺳﻨﺠﻨﺪه TM, ETM و ﻟﻨﺪﺳﺖ ﻫﺸﺖ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓـﺰار ﻫـﺎي ENVI و GIS در اﺳﺘﺨﺮاج ﮐﻼسﻫﺎي ﮐﺎرﺑﺮي ﻃﯽ ﺳﺎلﻫﺎي 1371-1392 اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﯾﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن دادﮐﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ روش ﺑﺮاي اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻗﻠﯿﻢ ﺳﺮد و ﻣﻌﺘﺪل روش ﺗﺸﻌﺸﻌﯽ ﻓﺎﺋﻮ ﺑﺎ ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺒﯿﯿﻦ 0/89 و Nash ﺑﺎ ﻣﻘﺪار 0/86 در اﯾﺴﺘﮕﺎه ﺑﯿﺠﺎر و روش ﺑﻼﻧﯽﮐﺮﯾﺪل ﺑﺎ ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺒﯿﯿﻦ 0/94 و Nash ﺑﺎ ﻣﻘـﺪار 0/92 در اﯾﺴﺘﮕﺎه ﺳﻨﻨﺪج اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﺎرﺑﺮي اراﺿﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﮐﻠﯿﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﺴﺎﺣﺖ در ﺑﺨﺶ ﻣﺮﺗﻌﯽ و اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ در ﮐﺎرﺑﺮي اراﺿﯽ ﺷﻬﺮي، ﺳﻄﺢ ﻣﺴﺎﺣﺖ آب در رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ، اراﺿﯽ ﺑﺎﻏﯽ و اراﺿﯽ زراﻋﯽ اﺳﺖ. ﻫﻢﭼﻨـﯿﻦ ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﻫﻤﺒﺴـﺘﮕﯽ ﺗﺒﺨﯿـﺮ و ﺗﻌﺮق و ﮐﺎرﺑﺮي اراﺿﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﺶﺗﺮﯾﻦ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﺗﺒﺨﯿﺮ و ﺗﻌﺮق ﮔﯿﺎه ﻣﺮﺟﻊ ﺑﺎ ﻣﻘﺪار 0/95 در اراﺿﯽ زراﻋﯽ وﮐﻢﺗﺮﯾﻦ آن ﺑـﺎ ﻣﻘـﺪار 0/38 در ﻣﺴﺎﺣﺖ آبﻫﺎي ﺳﻄﺤﯽ اﺳﺖ.