راهكارهاي تربيتي فقر زدايي در نهج‌البلاغه

Educational Poverty alleviation Strategies in Nahj al-Balagha

يكي از مهم‌ترين دغدغه‌هاي ديرينه‌ي بشر، تأمين رفاه افراد جامعه و رفع فقر بوده است. اما به دلايلي مانند اختناق و ستمگري‌هاي بي‌رحمانه‌ي ثروت‌اندوزان حاكم و بي‌عدالتي و جاه‌طلبي آنان هرگز محقق نمي‌شد. با ظهور اسلام اين دغدغه جدّي‌تر شد. آيات و روايات بسياري نيز مؤيِّد اين ادعاست. پژوهش حاضر كه با روش كتابخانه‌اي و رويكردي توصيفي-تحليلي انجام شده، درصدد پاسخ به اين سؤال است كه امام علي(ع) در نهج‌البلاغه براي مقابله با فقر، چه گروه‌هايي را مورد خطاب قرار داده و ‌متناسب با هر گروهي، چه راهكارهاي تربيتي براي برون‌رفت از فقر ارائه داده‌اند؟ نتايج به دست آمده نشان مي‌دهد كه بيانات و اقدامات امام علي(ع) در اين زمينه، غالباً ناظر بر روشي تربيتي و پويشي عمومي است كه در صدد تربيتِ آحاد افراد جامعه و نهادينه كردن فرهنگِ نوع‌دوستي و مسئوليت‌پذيريِ اجتماعي براي مقابله با فقر مي‌باشد كه با تلاش اقشار ضعيف، مسئوليت‌پذيري و همياري ثروتمندان و عدالت‌ حاكمان در قالب معيار هاي اخلاقي، انسان‌مداري و آخرت‌گرايي امكان‌پذير خواهدبود. گرچه گروه‌هايِ‌ مورد خطاب امام(ع) در اجراي اين امر تمام نوع بشر است؛ اما ايشان به طور اخص، «فقراء»، «قشر متمكن جامعه» و «مديران حكومتي» را مخاطب قرار داده و براي هر كدام وظايف خاصي را مشخص كرده‌اند.

One of the most important concerns of mankind has been the provision of welfare to the community and poverty alleviation. But for reasons such as the choke and cruel oppressions of the wealthy people rulers and the injustice and ambition of their wealth, it never materialized. With the advent of Islam, this concern became more serious. Many verses and narratives also support this claim. The current research, carried out with a library tool and a descriptive-analytical approach, seeks to answer is this question that Imam Ali (AS) in Nahj al-Balagha to fight poverty, What groups have addressed and tailored to each group, what educational strategies have they offered to overcome poverty? The results show that the statements and actions of Imam Ali (AS) in this field are often oversees a public scouting and training method that seeks to educate the individuals and institutionalize a culture of altruism and social responsibility to tackle poverty which will be made possible by the efforts of the poor, the responsibility and assistance of the rich and the justice of the rulers within the framework of divisive criteria, humanitarianism and the hereafter will be possible. However, the groups addressed by the Imam (AS) in carrying out this task are all human beings; but they are, in particular, "the poor", the "affluent strata of society," and they target "government leaders" set specific tasks for each.