بازخواني مهدي‌ انگاري زيدبن‌علي؛ بسترشناسي و فرايند شناسي

Reviewing the Consideration of Zeid Ibn e- Ali as Mahdi; the Study of Ground and Process

بازشناخت چرايي و چگونگي مهدي‌انگاري زيدبن‌علي (80 ـ122ق) از سوي برخي از هواداران او، موضوع اصلي پژوهش پيش روست كه از كاركردهاي اجتماعي ويژه‌اي در همان زمان، و در بسترسازي براي بارور شدن اين انديشه در ميان زيديان در دوره‌هاي بعد برخوردار بوده است. اين نوشتار با بهره‌گيري از منابع معتبر و تحليل داده‌ها، تلاش مي‌كند تا تصويري از روند مهدي‌انگاري زيد را با توجه به بسترها و عناصر تشكيل‌دهنده‌ اين باور ارائه كند. به نظر مي‌رسد، هم‌زمان با ظهور زيد در كوفه، انديشه مهدويت در ميان برخي از هواداران او به شكل جدي مطرح شد و با توجه به ميراث حديثي موجود، زيد را عنصري ياري‌شده از سوي خداوند و شكست‌ناپذير، يعني «منصور» دانستند و سپس، در همان زمان، زيد به‌ عنوان يك فاطمي مبارز، نامزد عنوان «مهدي» گرديد كه با شكست و نمايش پيكرش در كوفه، اين انديشه در كوتاه‌مدت روند ايستايي پيدا كرد.

The reidentification of why and how of the consideration of Zeid ibn e- Ali (80-122 After Hijrah) as Mahdi by some of his followers is considered the main issue of the present article and it has been of particular social functions at that very time in addition to studying the ground for the prosperity of this thought among Zaidi people in later times. Taking advantage of the valid sources as well as the analysis of data, this writing endeavors to present an illustration on the trend of consideration of Zeid as Mahdi regarding the grounds and elements of this belief. It appears that the thought of Mahdavism among some of his followers was seriously stated concurrent with the advent of Zeid in Kufah and considering the present Hadith heritage, he got famous for invincibility from God at that time. Afterward, Zeid as a Fatimid fighter got candidate for the title of Mahdi at that very time and this thought was developed for a short time after his failure and showing him in Kufah.