نگرشي اخلاقي ـ حقوقي به جايگاه اصل برابري در حقوق كودكان با نيازهاي ويژه

The Ethico-legal Approach to Equality Principle in the Rights of Children with Special Needs

زمينه و هدف: كودكان با نيازهاي ويژه از جمله افرادي هستند كه بنا بر ويژگي‌هاي جسمي و رواني خاص خود، نيازمند دريافت آموزش‌ها، تسهيلات و حمايت‌هاي خاص مي‌باشند. هدف اين مطالعه تحليل اخلاقي ـ حقوقي قوانين ايران از منظر جايگاه اصل برابري در حقوق كودكان با نيازهاي ويژه است. مواد و روش‌ها: در اين مطالعه تحليلي ابتدا قوانين مرتبط به حقوق كودكان استثنايي در ايران به صورت هدفمند جستجو شده و پس از بررسي و تحليل اخلاقي و حقوقي اين قوانين، شكاف‌هاي قانوني مشخص گرديد. يافته‌ها: اگرچه در قوانين ايران به طور خاص به كودكان داراي نيازهاي ويژه و حقوق آن‌ها اشاره نشده است، با اين حال، با جستجو در قوانين مختلف، مي‌توان نمونه‌هايي از توجه قانونگذار به اين كودكان را ملاحظه كرد كه ذيل دو عنوان برابري از حيث حقوق اجتماعي و حقوق كيفري قابل تبيين است. در خصوص برابري از حيث حقوق اجتماعي، تمركز بر جنبه ايجابي و فراهم‌آوردن امكاناتي به منظور پرورش استعدادها و قابليت‌هاي اين كودكان است. در خصوص برابري از حيث عدالت كيفري نيز هدف قانونگذار حمايت از كودكان استثنايي در برابر بزه‌ديدگي و سوء استفاده است. نتيجه‌گيري: عليرغم وجود سياست‌هايي براي اعمال برابري و عدم تبعيض در زمينه حقوق كودكان با نيازهاي ويژه در قوانين ايران، شكاف‌هاي متعددي در اين خصوص وجود دارد. اتخاذ سياست‌هايي نظير بازتعريف مفهوم كودكان با نيازهاي ويژه، گنجاندن مقررات صريح و معين براي حفاظت از حقوق اين كودكان، ذيل قوانين مربوط به كودكان و تدوين سياست‌هاي افتراقي در فرآيند رسيدگي كيفري به جرائم ارتكابي عليه اين كودكان توسط قانونگذار توصيه مي‌گردد.

Background and Aim: The particular physical, mental and psychological characteristics of children with special needs requires certain education, facilities and support. This study aimed to the ethico-legal analysis of the Iran, s law and regulations owing to equality principle in children with special needs. Materials and Methods: In this analytical study, firstly, Iranian laws related to the rights of children with special needs were proposfully searched. After the ethico-legal analyzing the law and regulations, legal challenges and pittfalles were identified. Findings: Although the laws of Iran, do not explicitly refer to children with special needs and their rights, however some examples of legislator attention to these children are seen, which can be explained under the two subtitles of equality in terms of social rights and criminal law. Regarding equality in terms of social rights, the positive aspect and providing facilities for fostering of the talents and capabilities of the children with special needs. In the area of criminal justice, the legislative objective is to protect these children against crime and abuse. Conclusion: Despite the existence of some policies for equality and non-discrimination in the area of the rights of children with special needs in Iran's laws, there are many gaps in this regard. It is recommended that legislators to adopt some policies such as the redefinition of the concept of children with special needs and inclusion of the certain and explicit laws and regulations for them and also formulation of differential policies in the criminal investigation process for crimes against these children.