رابطه هوش اخلاقي و اجتماعي با قلدري در دانش‌آموزان دبيرستاني

The Relationship between Moral and Social Intelligence with the Bullying among High School Students

زمينه و هدف: قلدري يك معضل گسترده در طول سال‌هاي مدرسه است كه تقريباً يك‌سوم دانش‌آموزان با آن مواجه مي‌شوند. پژوهش حاضر با هدف تعيين نقش مؤلفه‌هاي هوش اخلاقي و اجتماعي در قلدري دانش‌آموزان انجام شد. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر از نوع توصيفي ـ همبستگي بود. جامعه آماري شامل تمامي دانش‌آموزان مشغول به تحصيل مدارس دولتي و غير دولتي شهر اهر در سال تحصيلي 1397-1396 بودند كه بر اساس جدول كرجسي و مورگان 359 نفر از آن‌ها به روش نمونه‌گيري خوشه‌اي انتخاب شدند. براي جمع‌آوري داده‌ها از پرسشنامه هوش اخلاقي Lennick and Kiel (2011 م.)، مقياس هوش اجتماعي Tromso (2001 م.) و مقياس قلدري Illinois (2001 م.) استفاده گرديد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS 22 و آزمون‌هاي آماري همبستگي پيرسون و تحليل رگرسيون چندگانه (گام به گام) تجزيه‌ و تحليل شد. يافته‌ها: ميانگين هوش اخلاقي و هوش اجتماعي دانش‌آموزان مورد مطالعه در حد بالا و ميزان قلدري آنان در سطح پاييني قرار داشت. ضريب همبستگي پيرسون نشان داد كه تمامي مؤلفه‌هاي هوش اخلاقي و اجتماعي با مؤلفه‌هاي قلدري ارتباط منفي معني‌دار داشتند (P<0/01). همچنين نتايج رگرسيون چندگانه نشان داد كه مؤلفه‌هاي هوش اخلاقي و اجتماعي توانستند به ‌طور معني‌داري مؤلفه‌هاي قلدري دانش‌آموزان را پيش‌بيني كنند. نتيجه‌گيري: يافته‌ها نشان داد كه هوش اخلاقي و اجتماعي نقش مهمي در كاهش قلدري دانش‌آموزان دارند. بنابراين توصيه مي‌گردد در سياستگذاري و برنامه‌ريزي براي كاهش قلدري دانش‌آموزان و ترك تحصيل آنان، ارتقاي هوش اخلاقي و اجتماعي مورد توجه ويژه قرار گيرد.

Background and Aim: Bullying is a widespread disaster throughout school years which almost one-third of students are faced with. Thus, this study aimed to investigate the role of the determinants of moral and social intelligence components on the bullying of students. Materials and Methods: This study was a descriptive-correlational research. The population study consisted of all students studying in Ahar public and private high schools in the 2017-2018 academic years. According to Krejcie and Morgan table, 359 students were entered to the study who selected by cluster sampling method. Data collection was done using Lennick and Kiel’s moral intelligence questionnaire, Tromso’s social intelligence scale and the Illinois’s bullying scale. Data were analyzed using SPSS software Ver.22 as well as statistical tests of Pearson correlation and stepwise multiple regression. Findings: The mean scores of moral intelligence and social intelligence of the students were high and their bullying rate was low. Pearson correlation coefficient showed that all determinants of the moral intelligence and social intelligence had a significant negative correlation with the bullying components (P<0/01). Also, multiple regression analysis showed that the components of moral intelligence and social intelligence could significantly predict the bullying components in the students. Conclusion: Findings showed that moral intelligence and social intelligence play an important role in reducing the bullying in students. Therefore, it is recommended that improving the students’ social intelligence and moral intelligence be paid attention in any policy-making and planning to reduce students' bullying and their dropout.