سنجش كارايي و بهره‌وري پژوهشي دانشگاه‌هاي علوم پزشكي در ايران با استفاده از روش تحليل پوششي داده‌ها و شاخص مالم كوئيست

Efficiency and Productivity Measurement in Research Sector of Iranian Medical Sciences Universities Using Data Envelopment Analysis and Malmquist Index

مقدمه و اهداف: بهبود كارآيي و بهره‌وري در آموزش عالي خصوصاً در حوزه پژوهش در علوم سلامت به عنوان يكي از مشخصه‌هاي توسعه پايدار در جوامع، از اهميت بالايي برخوردار است. مطالعه حاضر با هدف سنجش كارايي و بهره‌‌وري حوزه پژوهشي دانشگاه هاي علوم پزشكي انجام شده است. روش‌كار: در مطالعه توصيفي حاضر، كارايي و بهره‌وري پژوهشي 45 دانشگاه علوم پزشكي با روش تحليل پوششي داده‌ها و همچنين شاخص مالم كوئيست در سه مقطع زماني 1389، 1392 و 1395 ارزيابي شد. در هر دو مدل سنجش كارايي و شاخص مالم كوئيست، از رويكرد ستاده-محور با فرض بازده متغير نسبت به مقياس استفاده شد. همچنين رتبه بندي كامل واحدهاي كارا با استفاده از مدل اندرسون-پترسون صورت گرفت. يافته‌ها: ميانگين نمرات كارايي فني دانشگاه‌ها در طي سه مقطع 86/0 برآورد شد. نتايج شاخص بهره‌وري مالم كوئيست نشان داد كه در طي سال‌هاي 1389 تا 1392، 6 درصد رشد بهره‌وري وجود داشته است؛ ولي از سال 1392 تا 1395، عملكرد دانشگاه‌ها با 12 درصد كاهش بهره‌وري همراه بوده است. ميانگين بهره‌وري كل سه مقطع برابر 96/0 و بيانگر كاهش 4 درصدي رشد بهره‌وري بود كه از ميان اجزاي آن، كارايي تكنولوژي 8 درصد كاهش رشد داشته و ساير اجزا رشد مثبت نشان دادند. نتيجه‌گيري: به نظر مي‌رسد كه برخي از دانشگاه‌ها در حوزه پژوهشي كارا عمل نمي‌كردند و بهره‌وري آن‌ها رو به كاهش بوده است كه عمدتاً به علت كاهش رشد كارايي تكنولوژي مي‌باشد كه با توجه به توسعه فناوري در سال‌هاي اخير مي‌تواند نتيجه عدم استفاده موثر از فناوري‌هاي نوين باشد.

Background and Objectives: Improving the efficiency and productivity of the higher education, especially in the field of research on health sciences, is one of the characteristics of sustainable development in today's societies. This study aimed to measure the efficiency and productivity of Iran's Medical Sciences Universities (MSU) in the research function. Methods: In a descriptive study, the research function of fourty five MSUs in Iran was evaluated using data envelopment analysis (DEA) method and Malmquist index in 2010, 2013, and 2016 years. Measurement of both efficiency and Malmquist index was developed and modeled based on the assumption of variable returns to scale (VRS) and output-oriented. Also, the ranking of efficient units was done using Anderson-Patterson's model. Results: The mean research efficiency was estimated to be 0.86. Findings of Malmquist index showed that between 2010 and 2013, there was a 6% growth in the productivity; while the performance of universities had a 12% drop in research function from 2013 to 2016. Also, the average total productivity during two periods is 0.96, indicating 4% reduction in research efficiency which technology efficiency growth has dropped by 8% and other components of total productivity had a positive growth. Conclusion: The results of the study showed that universities do not work efficiently and average productivity has been decreasing which was mainly due to a decline in the efficiency of technology, which despite the development of technology in recent years could be the result of the lack of effective use of it.