پديد آورندگان :
جعفري، محمدحسين دانشگاه آزاد اسلامي واحد يزد - گروه حقوق , حيدري نوشهر، مهري دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات , پارسا، الهه دانشگاه شهيد بهشتي - مركز تحقيقات اخلاق و حقوق پزشكي
كليدواژه :
حاشيه‌نشيني , خدمات شهري , حقوق شهروندي , آسيب‌هاي اجتماعي , شهر يزد
چكيده فارسي :
حاشيه‌نشيني از پيامدهاي توسعه ناهمسو در نظام شهرنشيني است. در روند گسترش شهرها نيز طي چند دهه اخير آبادي‌ها و روستاهاي بسياري به شهرها پيوند خورده و در آن‌ها ادغام گرديده‌اند. شهر يزد از اين امر مستثني نبوده است و حاشيه‌نشيني تمام مناطق شهر يزد را دربر گرفته است. از آنجايي كه آثار نابرابري محله‌هاي شهر يزد در برخورداري از كاربري‌هاي شهري در شكل استفاده از فضا بازتاب پيدا كرده است، بنابراين وقتي حاشيه‌نشينان پراكندگي نابرابر منابع و حقوق شهري را ناعادلانه ديدند، خود را ناتوان از بهبود موقعيت اقتصادي ـ اجتماعي ديدند. از اين رو در اين مقاله درصدد بررسي عوامل مؤثر برحاشيه‌نشيني و همچنين رابطه استفاده از خدمات و حقوق شهروندي توسط حاشيه‌نشين‌ها و ارتكاب جرم هستيم. با توجه به ضريب پراكندگي كاربري‌ها و خدمات شهري در محلات حاشيه‌نشين (188/9) و محلات غير حاشيه‌نشين (14/49) چنين استنباط مي‌شود كه شاخص‌هاي آموزشي، بهداشتي، فرهنگي، تجاري، ورزشي، فضاي سبز به عنوان يكي از عوامل تأثيرگذار در حاشيه‌نشيني محسوب مي‌شوند. بر اساس مدل‌هاي رتبه‌بندي سكونتگاه‌ها، درجه توسعه‌يافتگي در 41 محله شهر تفاوت چشم‌گيري را نشان داده است. همچنين ميزان اعتبار همبستگي بين عدم توسعه‌يافتگي و حاشيه‌نشيني با 0/035 قابل اعتبار بوده است. بر اساس رگرسيون خطي نيز ارتباط معني‌داري بين حاشيه‌نشيني و توزيع ناعادلانه خدمات و عدم توسعه‌يافتگي وجود داشته است. علاوه بر اين، نتايج مدل خوشه‌اي، حاكي از اين است كه براي حاشيه‌نشين‌بودن يك محله، غير از كمبود خدمات و كاربري‌ها، فاكتورهاي ديگري نيز مطرح بوده است. يافته‌هاي اين قسمت از تحقيق به موازات ديدگاه بوم‌شناسي شهري است. در رابطه با آسيب‌ها و جرائم اجتماعي حاشيه‌نشيني بايد گفت، بر اساس نمونه‌اي به حجم 282 نفر از ساكنين مناطق حاشيه‌اي شهر يزد مشخص گرديد كه افراد بيكار و با درآمد پايين نسبتاً بيشتر مرتكب جرائم اجتماعي شده‌اند. همچنين نتايج تحقيق نشان داد كه بين مهاجرت و ارتكاب جرائم اجتماعي رابطه معني‌داري وجود ندارد. نتايج اين تحقيق، همسو با نظريات قشربندي اجتماعي بوده است. معضل حاشيه‌نشيني حاصل بي‌توجهي و بي‌عدالتي به حقوق شهروندي است. اطلاق ساكنان حاشيه شهر به شهروند درجه دو مغاير اصول قانون اساسي و منشور حقوق شهروندي است. براي رفع اين امر دولت بايد در ارائه خدمات به حاشيه شهرها توجه بيشتر نمايد تا شخصي به عنوان حاشيه‌نشين يا ساكن سكونتگاه غير رسمي شناخته نشود.
چكيده لاتين :
The marginalization of the outcomes of disparate development in the urbanization system. In the process of
expanding cities, in recent decades, many villages and towns have been merged into cities. Yazd city has not
been the exception and has included the margin of all areas of Yazd city. Since the effects of inequality in the
neighborhoods of Yazd city have been reflected in the use of space in the use of urban landscapes. Therefore,
when marginalized people saw unequal distribution of urban resources and rights unfair, they saw themselves
unable to recover from the socio-economic situation. Therefore, in this article, we are going to examine the
factors affecting the erosion and the relationship between the use of services and citizen rights by marginalization
and crime. According to the dispersion coefficient of utilities and urban services in marginal neighborhoods
(188.9) and non marginal neighborhoods (14.49), it is concluded that educational, health, cultural, commercial,
sports, Green space is considered as one of the factors affecting marginalization. Based on ranking models of
settlements, the degree of development in 41 neighborhoods of Yazd has shown a significant difference. Also,
the correlation coefficient between non-development and marginalization is valid 035/0. According to linear
regression, there was a significant relationship between marginalization and unfair distribution of services and
lack of development. Moreover, the results of the cluster model suggest that other factors have been implicated
in the marginalization of a neighborhood, other than the lack of services and utilities. The findings of this
section of the study are in line with the urban ecosystem perspective. Regarding the damage and social crime of
marginalization, according to a sample of 282 residents of the marginal areas of Yazd, it has been found that
relatively low unemployed people have committed social crimes. Also, the results showed no significant relationship
between immigration and committing social crimes. The results of this study were consistent with theories of
social stratification. The marginalization problem is a result of inattention and inadmissibility of citizenship
rights. The definition of Yazd margin residents as the second degree citizens is contrary to the principles of the
Constitution and the Charter of Civil Rights. Therefore, the government should pay more attention to providing
services for Marginalization, to nobody be considered as marginalized or resident in informal settlements.
