تاثير غلظت‌هاي مختلف منيزيم آب آبياري بر شاخص‌ هاي رويشي، برخي خصوصيات شيميايي خاك و عناصر غذايي برگ دانهال‌ هاي پسته بادامي زرند و قزويني

The effect of different concentrations of magnesium in irrigation water on vegetative indices, some chemical properties of soil and nutrient elements of pistachio seedlings of Badami Zarand and Ghazvi

سابقه و هدف: كيفيت آب آبياري متاثر از شوري و غلظت بالاي املاح محلول، از مسائل و مشكلات مهم مناطق پسته‌كاري در سال‌هاي اخير است. در اين زمينه، افزايش تدريجي غلظت منيزيم در خاك مناطق پسته‌كاري در پي آبياري با آب‌هاي زيرزميني با كيفيت نامناسب و شور، به يكي از چالش‌هاي جدي پيش‌رو تبديل شده است. از آنجايي كه پژوهش‌هاي بسيار اندكي در مورد تاثير غلظت‌هاي بالاي منيزيم بر خاك و صفات رويشي گياه پسته انجام شده است، بنابراين اين پژوهش با هدف بررسي خصوصيات خاك و نيز شاخص‌هاي رشدي دو رقم پسته بادامي زرند و قزويني، تحت تاثير غلظت‌هاي مختلف منيزيم در آب آبياري و نيز انتخاب رقم برتر و مقاوم‌تر در برابر غلظت بالاي منيزيم، انجام شد. مواد و روش‌ها: آزمايش به‌صورت كرت‌هاي خردشده و در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي و با دو فاكتور هر يك در سه تكرار انجام شد. فاكتور اول شامل پايه پسته در دو سطح بادامي زرند و قزويني و فاكتور دوم شامل پنج سطح غلظت منيزيم در آب آبياري (صفر، 0.5، 1، 2 و3 ميلي‌مولار از منبع سولفات منيزيم) بود. قبل از اعمال تيمار‌ها (پايان هفته هشتم) و همچنين بعد از گذشت 6 ماه از شروع اعمال تيمار‌ها، شاخص‌هاي رويشي گياه اندازه‌گيري شد و تغييرات آن‌ها در مدت اعمال تيمارها بررسي گرديد، وزن خشك اندام‌هاي هوايي (برگ و ساقه) و ريشه، غلظت برخي از عناصر غذايي برگ گياه و همچنين خصوصيات شيميايي خاك گلدان‌ها مانند هدايت الكتريكي عصاره اشباع خاك، ph، غلظت سديم، پتاسيم، كلسيم، منيزيم، فسفر محلول و نسبت كلسيم به منيزيم، در پايان آزمايش اندازه‌گيري شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه به طور كلي، با افزايش غلظت‌ منيزيم آب آبياري، ميزان هدايت الكتريكي و غلظت يون‌هاي كلسيم، منيزيم و سديم محلول خاك گلدان‌ها افزايش يافت. همچنين كاربرد غلظت‌هاي 0.5 و 1 ميلي‌مولار سولفات منيزيم، باعث افزايش رشد گياه پسته (رشد رويشي اندام‌هاي هوايي و وزن خشك اندام‌هاي هوايي به اضافه ريشه) گرديد. در مقابل با افزايش غلظت منيزيم آب آبياري (سطح 2 به 3 ميلي‌مولار منيزيم)، رشد رويشي نهال‌ها و وزن خشك اندام‌هاي هوايي به اضافه ريشه نسبت به شاهد كاهش يافت. از طرفي، با افزايش غلظت منيزيم آب آبياري، غلظت منيزيم برگ نيز به‌طور معني‌داري افزايش يافت. بيشترين و كمترين مقادير منيزيم برگ گياه پسته، در سطح غلظت‌هاي 3 و صفر ميلي‌مولار سولفات منيزيم مشاهده شد. همچنين نسبت كلسيم به منيزيم محلول خاك گلدان‌ها،‌ تنها در سطح صفر ميلي‌مولار منيزيم آب آبياري نسبت به ساير تيمارهاي ديگراختلاف معني‌داري، نشان داد و بقيه تيمارها در يك گروه آماري قرار گرفتند. نتايج تجزيه واريانس‌ خصوصيات شيميايي خاك نيز نشان داد كه تغييرات ph خاك و غلظت پتاسيم و فسفر قابل جذب خاك گلدان‌ها هيچ اختلاف معني‌داري در بين پايه‌ها، سطوح مختلف منيزيم آب آبياري و اثرات متقابل آنها ندارد. نتيجه‌گيري: يافته‌هاي اين پژوهش نشان داد كه براي هر دو پايه پسته بادامي زرند و قزويني، تحت تاثير غلظت‌هاي مختلف منيزيم آب آبياري، بهترين وضعيت رشد نهال‌ها، در غلظت‌هاي 0.5و 1 ميلي‌مولار سولفات منيزيم رخ داد. با افزايش غلظت منيزيم آب آبياري از 2 به 3 ميلي‌مولار، هر دو پايه روند كاهشي در رشد را نشان دادند. در مجموع، يافته‌هاي اين پژوهش روشن ساخت كه افزايش غلظت منيزيم آب آبياري به بيش از 2 ميلي مولار (حد آستانه تحمل)، مي تواند باعث كاهش رشد گياه پسته، ايجاد پيچيدگي در برگ‌ها و سوختگي حاشيه‌ها و نوك برگ‌ها شود كه مي‌تواند مد نظر پژوهشگران و كشاورزان قرار گيرد.

Background and Objectives: The quality of irrigation water affected by salinity and high concentration of soluble salts is one of the important problems of pistachio areas in recent years. In this regard, the gradual increase in the concentration of soil magnesium in pistachio areas which irrigated with inappropriate and salty quality groundwater has become one of the most serious challenges ahead. Since there are very few studies on the effect of high concentrations of magnesium on soil properties and vegetative traits of pistachio, so this study investigates soil properties and growth characteristics of two bases of pistachio Badami Zarand and Ghazvini, under the influence of different concentrations of magnesium in irrigation water, as well as selection the superior and more resistant bases to high concentrations of magnesium. Materials and Methods: The experiment was split plot based on a randomized complete block design with two factors each with three replications. The first factor consists of two pistachio bases including Badami Zarand and Ghazvini and the second factor was made of five levels of magnesium in water (0, 0.5, 1, 2, 3 mM from magnesium sulfate source). vegetative traits were measured before the treatments (end of the eighth week) and after 6 months from the beginning of the treatment and their changes were investigated during the application of the treatments, dry weight of the aerial parts (leaf and stem) and root, concentration of some The nutrient elements of the plant leaf and the soil chemical properties of the pots, such as electrical conductivity, pH, concentration of sodium, potassium, calcium, magnesium, soluble phosphorus and calcium to magnesium ratio were measured at the end of the experiment. Results: Results showed that in general the effect of different levels of magnesium in the irrigation water was significant on soil EC and the concentrations of calcium, magnesium and sodium in the soil solution. In addition, at concentrations of 0.5 and 1 mM magnesium sulfate, the growth of pistachio plant (vegetative shoot and shoot dry weight plus roots) improved while by increasing the concentration of magnesium in the irrigation water (level 2 to 3 mM Mg), shoot growth and root dry weight, shoot + root weight reduced compared to the control. Also, soil soluble calcium to magnesium ratio showed significant difference at 0 mM magnesium of irrigated water compared to other treatments. The results showed that changes in soil pH, absorbable potassium and available phosphorus in the soil experienced no significant influence by pistachio base, magnesium levels in water and their interactions effect. 24 Conclusion: The results of this study revealed that for two bases of Badami Zarand and Ghazvini, there is a threshold value of magnesium concentration. It was found that under the influence of different concentrations of magnesium in the irrigation water, the best growth in both pistachio bases was observed at 0.5 and 1 mM magnesium sulfate. With increasing the concentration from 2 to 3 mM, both bases showed a decline in growth. Overall, the results of this study indicated that the concentration of magnesium in irrigation water mare than 2 mM can reduce pistachio growth and lead to the complexity of the leaf and burn margins and tips of the leaves, which can be considered by researchers and farmers.