سلامت خانواده و عوامل اجتماعي موثر بر آن در شهرهاي تهران و يزد

Family Health and it's Social Determinants in Two Cities of Yazd and Tehran

سلامت خانواده، يكي از حوزه هاي كليدي است كه حصول شناخت صحيح و علمي نسبت به آن از اهميت بسزايي برخوردار است. مقاله ي حاضر درصدد است، ميزان سلامت خانواده و عوامل اجتماعي موثر بر آن را در بين خانواده هاي ساكن در شهرهاي يزد و تهران مورد بررسي قرار دهد. نظريه هاي تبادل اجتماعي، يادگيري اجتماعي، نظريه سيستمي (به ويژه ديدگاه برادشاو و مك گراو)، شبكه خويشاوندي و نظريه اكولوژي به عنوان چارچوب نظري در اين مقاله استفاده شده است. روش مورد استفاده، از نوع پيمايشي است و داده ها با استفاده از ابزار پرسشنامه و به شيوه ي نمونه گيري خوشه ايچند مرحله اي، از400 نفر از خانواده هاي ساكن شهر يزد و تهران گردآوري شده است. يافته هاي تحقيق از بالاتر بودن ميزان سلامت خانواده در شهر يزد، نسبت به شهر تهران حكايت دارد. همچنين ميزان سلامت اكثريت خانواده هاي مورد مطالعه در سطح متوسط جاي گرفت. نتايج تحليل رگرسيون چندگانه و تحليل مسير، حاكي از نقش معنادار سه متغير ساختار قدرت در خانواده، نابساماني خانواده جهت ياب و روابط خويشاوندي بر ميزان سلامت خانواده در هر دو شهر يزد و تهران است. در اين ميان ساختار قدرت در خانواده بيشترين نقش را در تبيين متغير سلامت خانواده ايفا مي كند. همچنين دو متغير تحصيلات و رسانه هاي جمعي نيز بر سلامت خانواده هاي تهراني به ترتيب اثرات مثبت و منفي گذاشته است.

Family Health is one of the key areas, in which achievement of scientific and sound knowledge is very important. This paper aims to assess and compare family health and its influential social factors in two cities of Yazd and Tehran. Social exchange theory, social learning theory, systems theory, kinship networks, and ecological theory have been employed as theoretical framework in this study. The data was collected by survey questionnaire from 400 residents of households in Yazd and Tehran using multistage cluster sampling method. A scale designed to measure the degree of family health at six different dimensions for both Yazd and Tehran. Findings of the study revealed a better family health among families in Yazd city compared to that of the Tehran. Moreover, family health was an average level. The results of multiple regression analysis identified three variables as significant predictors of family health in the two cities: 1. power structure in the families, 2. the disorder of previous family and 3. kinship relations. From among these, the power structure in the family played the greatest role in the explanation of family health. In addition, education and mass media had positive and negative effect on family health in Tehran, respectively .