تأثير پساب كارخانۀ روغن‌كشي زيتون بر ويژگي‌هاي زيستي خاك، درصد و كيفيت روغن و عملكرد ميوۀ دو رقم زيتون

Effect of olive oil mill wastewater application on soil biological properties, oil quality and fruit yield of two cultivars of olive

پساب توليدي از كارخانۀ روغن‌كشي زيتون ناشي از سه مرحلۀ (فاز) فراوري و توليد يك فرآورده با بار آلايندگي بالا است كه در فرآيند استخراج روغن‌زيتون توليد مي­شود. ازآنجايي‌كه ميزان زيادي آب، مواد آلي و مواد مغذي براي رشد گياهان دارد مي­توان در باغ­هاي زيتون به‌عنوان يك راه­حل براي دفع آن استفاده كرد. در اين پژوهش، درختان زيتون دو رقم زرد و روغني محلي (روغني) با چهار سطح پساب (0، 90، 190 و 380 ليتر به ­ازاي هر درخت) در دو سال تيمار شدند. آزمايش به­صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك كامل تصادفي در منطقۀ منجيل استان گيلان اجرا شد. نتايج بررسي‌ها نشان داد، كاربرد پساب به­ويژه در سطوح بالا، كربن آلي، تنفس ميكروبي، كربن زيست‌تودۀ ميكروبي و فعاليت آنزيم دهيدروژناز خاك را افزايش داد، تأثير مثبتي بر عملكرد ميوه داشت. همچنين كيفيت روغن‌زيتون را از نظر اسيدهاي چرب آزاد و ارزش پراكسيد، بهبود بخشيد اما تأثيري بر درصد روغن در مادۀ خشك نداشت. ويژگي­هاي زيستي (بيولوژيكي) خاك محل كشت دو رقم متفاوت بود. همچنين تفاوت معني­داري بين دو رقم از نظر كيفيت روغن وجود داشت. كيفيت روغن هر دو رقم و تحت سطوح مختلف تيمار با پساب در محدودۀ روغن‌زيتون طبيعي ممتاز و فوق ممتاز بود.

Olive mill wastewater (OMW) in three phase system is a byproduct of olive oil extraction with high pollution load. Since it has a lot of water, organic matter and plant growth nutrients, can be used as a solution for disposal of it in olive groves. In this study, the olive trees cultivars Zard and Local Roughani (Roughani) were treated by different levels of OMW (0, 90, 190 and 380 L Tree-1) for two years. The experiment was carried out as factorial in a randomized complete block design in Manjil region, Guilan province. Results showed that, OMW application especially in high levels increased organic carbon, microbial respiration, microbial biomass carbon and soil dehydrogenase enzyme activity in soil and it has a positive effect on the fruit yield. Also, it improved the quality of olive oil in terms of free fatty acids and peroxide value in olive oil, but not effect on the oil percent in dry matter. Biological characteristics in soil were different under two cultivars cultivation. Also, there was a significant difference between two cultivars in oil quality characteristics. Quality characteristics were in the range of virgin and extra­ virgin olive oil, in both cultivars under treated with OMW.