تاريخ نقد ادبي معاصر در ترازوي نقد

نقد ادبي در سال­هاي اخير با اقبال فراواني از سوي پژوهشگران مواجه گرديده است. جداي از انبوه كساني كه نقد آثار ادبي را رسالت و خويشكاري خود ساخته، آثار متعددي در نقد آثار شاعران و نويسندگان آفريده­اند، برخي ديگر از پژوهشگران معاصر به مباحث پيراموني نقد ادبي چون جامعه شناسي نقد توجّه كرده، به نقد و مباحث آن پرداخته­اند؛ تاريخ نقد ادبي يكي از اين مباحث پيراموني است كه درچند دهۀ گذشته نگاه بسياري از پژوهشگران و محقّقان را به خود معطوف ساخته است. نتيجۀ اين توجه انتشار آثار ارزشمندي چون نقد ادبي زرين كوب بوده است. البتّه اين توجّه به تاريخ نقد تنها به دوران پيشامشروطه خلاصه نمي­شود و پژوهشگراني نيز بوده ­اند كه به تحقيق و پژوهش پيرامون تاريخ نقد ادبي معاصر پرداخته ­اند؛ پيشگامان نقد ادبي در ايران ازمحمد دهقاني و روشنگران ايراني و نقد ادبي از ايرج پارسي نژاد دواثر شاخص (و يا شاخص­ترين) در حوزۀ تاريخ نقد ادبي معاصر هستند؛ در مقالۀ حاضر به نقد و بررسي اين دو اثر (و همچنين كتابِ بنيانگذاران نقد ادبي جديد در ايران) پرداخته شده است.به زعم نويسندۀ اين مقاله در كتاب­هاي مذكور ـ كه بايد آنها را از بهترين پژوهش­هاي چند دهۀ اخير دانست ـ علي­رغم محاسن بسياري چون نوآوري، برخي كاستي ­ها نيز ديده مي­شود. اصلي­ ترين اين كاستي­ها كه تقريباً در تمام اين سه اثر ديده مي­شود، عبارتند از: الف) مشخّص نبودن معيارهاي انتخاب منتقدان ب) فقدان نگاه تاريخيپ) كم­ توجّهي به تحوّلات فكري منتقدان ت) غفلت از بنيادهاي ايدئولوژيك منتقدانِ معاصر.