بررسي تاثير برداشت دقيق بر كيفيت عرق توليد شده از گياهان دارويي

Effect of precision harvesting on the quality of herbal distillates (Case study of Hyssopus officinalis L. )

استفاده از عرقيات گياهي يكي از پرطرفدارترين شيوه‌هاي مصرف گياهان دارويي است. مقدار بالاي اسانس و ميزان پايين متانول در آن‌ها مطلوب متخصصين صنايع غذايي و دارويي مي‌باشد. به‌ منظور بررسي تاثير ارتفاع برداشت بر كيفيت عرق بدست آمده از گياه دارويي زوفا، آزمايشي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار اجرا شد كه تيمارها شامل چهار ارتفاع برداشت 15، 25، 35 و 45 سانتي‌متر از بالاترين قسمت گياه و همچنين ضايعات باقي‌مانده اندام برداشت نشده از ارتفاع‌هاي 15، 25 و 35 سانتي‌متر بود. پارامترهاي مورد بررسي غلظت متانول توليد شده در فرآيند عرق‌گيري و همچنين اسانس موجود در عرق از تيمارهاي مختلف ارتفاع بود. نتايج آناليز آماري بيانگر تاثير معني‌دار تيمارها بر صفات مورد مطالعه بود. تيمارهاي مختلف ارتفاع برداشت نشان دادند با فاصله گرفتن از قسمت سرشاخه و نزديك شدن به زمين، مقادير متانول در عرق گياه بطور قابل توجهي افزايش يافت بطوريكه از 2±64/71 ميلي‌گرم بر ليتر (تيمار برداشت از ارتفاع 15 سانتي‌متر) به 52/3±07/219 ميلي‌گرم بر ليتر (تيمار برداشت از ارتفاع 45 سانتي‌متر) رسيد. در مورد تيمارهاي ضايعات باقي‌مانده نيز مقادير متانول از 43/1±3/142 ميلي‌گرم بر ليتر براي ضايعات ارتفاع 15 سانتي‌متري تا 65/24±86/393 ميلي‌گرم بر ليتر براي ضايعات ارتفاع 35 سانتي‌متري افزايش داشت. همچنين در مورد مقادير اسانس در عرق در همه تيمارها با افزايش ارتفاع برداشت كاهش اين صفت مشاهده شد. يافته‌هاي اين پژوهش نشان دادند كه ارتفاع برداشت 15 سانتي‌متر از بالاترين قسمت گياه به منظور دستيابي به ماده گياهي با مواد موثره بيشتر و داراي قابليت توليد عرق گياهي با مقادير كمتر متانول، به همراه امكان افزايش تعداد چين برداشت، براي توليدات دارويي-غذايي توصيه مي‌شود.

Distillates are one of the most popular consumer products of medicinal plants. High essential oil and low methanol contents have always been considered as two desirable factors by experts in the food and pharmaceutical industries. In order to investigate the effect of harvest height on Hyssop (Hyssopus officinalis L.) distillate quality, an experiment was conducted in a randomized complete block design with three replications. Four harvesting heights of 15, 25, 35 and 45 cm (measured from the highest point of the plant), as well as the remaining stalk, were the treatments in this research. The measured traits were: methanol and essential oil content in the distillates. The results of statistical analysis showed a significant effect of treatments on the studied traits. It can be said that methanol values significantly increased with the harvesting height measured from the top. It varied from 71.64 ± 2.7 mg/l for the height of 15 cm to 219.77 ± 3.52 mg/l for 45 cm. In the remaining stalk, methanol values increased from 142.33 ± 1.34 mg/l for 15 cm height to 393.86±24.65 mg/l for 35 cm height. It should be mentioned that at 45 cm height of cut, there was no remaining stalk. The amount of essential oil in the distillate increased with harvesting height. The findings of this study showed that the harvesting height of 15 cm from the highest part of the plant is recommended for obtaining a higher distillate quality with lower methanol content, and the possibility of increasing the number of harvesting cuts for the production of medicinal and nutritional products.