بررسي تنوع جوانه زني بذر ارقام و ژنوتيپهاي چغندر قند تحت تنش گرمائي

Study on diversity cultivars and genotypes of sugar beet seed germination under heat stress

به منظور ارزيابي واكنش جوانه‌زني بذر چغندرقند به تنش‌گرمايي اين تحقيق طي چند مرحله تحت شرايط آزمايشگاهي در قالب طرح كاملاً تصادفي شامل چهار تكرار، در سال1394 انجام شد.آزمايش اول جهت تعيين دماي بيشينه مناسب براي تفكيك توده‌هاي اصلاحي با استفاده از 4 رقم در محدوده دمائي 20 تا 44 درجه سانتي‌گراد به فواصل 3 درجه سانتي‌گراد انجام شد. در آزمايش دوم، جوانه‌زني بذر 39 ژنوتيپ در دماي بهينه 20 درجه سانتي‌گراد و دماي بيشينه ارزيابي شد. با توجه به تنوع موجود، دو ژنوتيپ متحمل و دو ژنوتيپ حساس به دماي بالا انتخاب شد كه به همراه نتاج تمام‌خواهري‌شان، در دماي مطلوب و بيشينه ارزيابي شدند. در هر سه مرحله، هفت روز بعد از شروع آزمايش صفات درصد جوانه‌زني، طول ريشه‌چه، طول ساقه‌چه، شاخص بنيه بذر و نسبت طول ريشه‌چه به ساقه‌چه در دو دماي مذكور اندازه‌گيري و نسبت هر صفت در دماي بيشينه به مطلوب تعيين شد. براساس رگرسيون خطي بين درصد جوانه‌زني و دما، 30 درصد بذور در دماي 30 درجه سانتي‌گراد قادر به جوانه‌زني نبودند، لذا اين دما به عنوان دماي بيشينه انتخاب شد. نتايج آزمايش دوم حاكي از وجود تنوع در بين ژنوتيپ‌ها از نظر صفات مورد بررسي بود. نتايج حاصل از آزمايش سوم حاكي از وراثت‌پذيري بالا براي جوانه‌زني بذر در شرايط تنش‌گرمايي بود كه نشان مي‌دهد اصلاح براي اين صفت مي‌تواند با موفقيت همراه باشد.

In order to evaluate sugar beet seed response to heat stress, a study comprising of three treatments was conducted under laboratory condition based on complete randomized design with four replications in 2015. In the first experiment, seeds of the four cultivars were subjected to different temperatures ranging from -20 to 44°C with 3°C intervals to determine the appropriate maximum temperature. In the second experiment, seed germination of 39 genotypes was evaluated under the optimum temperature of 20°C and also the maximum temperature. Based on existing variation, two sensitive and two tolerant genotypes to high temperature were selected and re-evaluated under optimum and maximum temperature together with their half-sib offspring. In all treatments, seven days after the start of the experiment, different traits such as germination percentage, root length, stem length, vigor index, and root to shoot ratio under both were measured. Based on linear regression between germination percentage and temperature, 30% of the seeds were unable to germinate at 30°C therefore, this temperature was selected as the maximum temperature. In the second experiment, variation was found among genotypes for the abovementioned traits. The results of the third experiment showed high heritability for seed germination under heat stress which confirms that the breeding of this trait can be successful.