اثر شدت نامنظمي هاي پوشش تاجي در عرصه‌هاي جنگلي بر جوانه‌زني بذر گونه‌هاي راش (Fagus orientalis) و ممرزCarpinus betulus)) در جنگل‌هاي هيركاني

Effect of Disturbance Intensity of Canopy Gap in Forest Stands on Seed Germination of Beech (Fagus orientalis) and Hornbeam (Carpinus betulus) Trees at Hyrcanian Forest

به منظور شناخت اثر آشفتگي‌هاي پوشش تاجي بر كميت و كيفيت جوانه‌زني بذر درختان جنگلي، بذر دو گونه تجاري جنگل‌هاي شمال ايران شامل راش و ممرز از روشنه‌هاي طبيعي و مصنوعي با مساحت‌هاي مختلف جمع‌آوري و صفات جوانه‌زني آنها بررسي شد. در اين راستا، تعداد 48 روشنه در يك تيپ راشستان آميخته در طرح جنگلداري حاجيكلا- تيرانكلي از حوزه آبخيزرودخانه تجن-ساري شناسايي شد. روشنه‌ها در سه كلاسه مساحت شامل كمتر از 150 (كوچك)، 350-150 (متوسط) و 500-350 (بزرگ) مترمربع طبقه بندي شده و بذر گونه‌هاي راش و ممرز از داخل روشنه و از توده مجاور آنها بعنوان شاهد جمع‌آوري و بلافاصله آزمون جوانه‌زني بر روي آنها انجام شد. درصد جوانه‌زني، سرعت جوانه‌زني و ميانگين زمان جوانه‌زني براي تمامي بذرها محاسبه و مورد تجزيه و تحليل آماري قرار گرفت. مقايسه نتايج بدست آمده نشان داد كه بين صفات جوانه‌زني دو نوع روشنه طبيعي و مصنوعي اختلاف قابل ملاحظه-ايوجود ندارد در حالي كه بذرهاي جمع آوري شده از هر دو گونه از داخل روشنه‌هاي متوسط و بزرگ، درصد جوانه‌زني و گاهي اوقات سرعت جوانه‌زني بيشتري داشتند. بنظر مي‌رسد كه شرايط بهينه محيطي از قبيل رطوبت، دما و نور در داخل روشنه‌هاي بزرگتر از 150 مترمربع در جهت حفظ كيفيت بذرهاي راش و ممرز فراهم‌تر مي‌باشد. پيشنهاد مي‌گردد كه تحقيق مشابه بر روي بذر ساير درختان جنگلي نيز مورد توجه قرار گيرد.

To understanding of effect of canopy gap disturbance on quantity and quality of seed germination of forest trees, seeds of two economic trees in Hyrcanian forest including Fagus orientalis and Carpinus betulus were collected from some canopy gaps with different sizes and their germination parameters were studied. In this regard, 48 canopy gaps were identified from a mixed Fagetum stand at Hajikola-Tirankli forestry plan from Tajan River watershed. In the following, the canopy gaps were classified to three difference size classes such as smaller than 150 (small), 150-350 (moderate) and 350-500 m2 (large) and the seeds of the Beech and Hornbeam were collected from inside and outside of the canopy gaps and seed germination test were done on the collected seeds. Seed germinant percent, germination speed and mean seed germination time were calculated and then statistically analyzed. Comparison of the collected data showed that there is no considerable difference between natural and artificial canopy gaps in aspect of seed germination parameters while for both species, collected seeds from moderate and large canopy gaps had higher seed germination and sometimes germination speed. It seems that optimal environmental condition such as moisture, temperature and light is better provided in canopy gaps bigger 150 m2 for seed germination of both species. Same research would be suggested on the other tree species.