تحليل جامعه‌ شناختي جنگ استقلال الجزاير و بازنمايي آن در آينۀ ادبيات

Algerian War of Independence against French Colonialism and its Reflection in Literature

جنگ استقلال الجزاير كه از سال 1954 تا 1962 به طول انجاميد و قربانيان زيادي بر جاي گذاشت، در ادبيات فرانسه و فرانسه‌زبان بازتاب گستردهاي داشته و دارد، چنانكه امروزه نيز، پس از گذشت نيم قرن از امضاي توافقات اِويان، همچنان شاهد پيدايش آثار جديدي در مورد اين جنگ هستيم. اين آثار ادبي نه‌تنها به ثبت و ضبط برگي از تاريخ در حافظۀ جمعي دو ملت كمك ميكنند، بلكه ميكوشند پاسخي در خور كنجكاوي‌هاي زيركانۀ نسل پرسشگر نو بيابند. البته بايد توجه داشت كه هر نويسنده، هرچند به‌دنبال ترويج جهان‌بيني از‌پيش‌تعيين‌شدهاي نباشد، جنگ را از منظر خود بيان ميكند و ديدگاه خاص خويش را نسبت به متن و حواشي آن دارد؛ بنابراين بررسي و مقايسۀ روايتهاي مختلف از يك پديدۀ واحد ميتواند از تفسيرهاي يكسويه جلوگيري كند و زواياي پنهان آن را نمايان سازد. در اين مقاله تلاش شده ضمن ارائۀ تاريخچۀ مختصري از روابط فرانسه و الجزاير، و معرفي زمينه‌هاي اجتماعي و سياسي توليد آثار ادبي، با رويكردي تطبيقي به برخي از آثار شاخص ادبيات فرانسه‌زبان در حوزۀ جنگ، به چگونگي بازنمايي جنگ استقلال در ادبيات فرانسه و الجزاير از منظر روايي پرداخته شود.

The Algerian War of Independence, which broke out in 1954 and lasted 8 years taking innumerable lives is widely reflected in the French and Francophone works of literature. Today, half a century after the signing of the Evian Accords, we are witnessing the emergence of new works on the war, which not only record the collective memory of the nation, but also strive to satisfy the curiosity of the younger generation. It should be noted that each author, even if he doesn’t seek to promote a pre-determined ideology, narrates the war from his own point of view, and has a particular perspective on the war and its margins. Thus, comparing different versions of a single phenomenon can help avoid one-sided interpretations by providing a more wholesome view of the issue. In the following article, in addition to providing a brief history on the relations between France and Algeria, we attempt to study the narratives of the French war of independence while adopting a comparative approach to present an introduction of the social and political contexts in which they were narrated.