پديد آورندگان :
مجلسي، فرشته دانشگاه علوم پزشكي تهران - دانشكده بهداشت - گروه آموزش و ارتقاء سلامت , محبي، بهرام دانشگاه علوم پزشكي تهران - دانشكده پزشكي - گروه قلب و عروق , طل، آذر دانشگاه علوم پزشكي تهران - دانشكده بهداشت - گروه آموزش و ارتقاء سلامت , رحيمي، عباس فروشاني دانشگاه علوم پزشكي تهران - دانشكده بهداشت - گروه آمار و اپيدميولوژي
كليدواژه :
موانع آگاهي و باورها , زندگي با ديابت , ديابت نوع 2 , HbA1C
چكيده فارسي :
مقدمه: زندگي با ديابت چالشي عمده براي بيماران ديابتي نوع 2 و توانمندي آنان به شمار مي رود. در اين راستا ، تمركز بر باورها و آگاهي بيماران به عنوان عوامل مؤثر در برنام هريزي زندگي روزمره آن ها به شمار مي رود. اين مطالعه با هدف بررسي موانع آگاهي و باورها در زندگي با ديابت در بيماران ديابتي نوع 2 و عوامل مؤثر بر آن طراحي و اجرا شد.
روش: اين مطالعه از نوع مقطعي (توصيفي- تحليلي) بود كه در سال 1391 بر روي 600 بيمار با نمونه گيري تصادفي انجام شد . جامعه مورد مطالعه، بيماران مبتلا به ديابت نوع 2 مراجعه كننده به بيمارستان هاي تابعه دانشگاه علوم پزشكي تهران بود. ابزار مطالعه شامل دو بخش اطلاعات دموگرافيك و مرتبط با سلامت و بيماري و شا خص كنترل ديابت (HbA1C) با 10 سؤال و ابزار موانع آگاهي و باورها در زندگي با ديابت با استفاده بخشي از ابزار موانع ديابت Diabetes Obstacles Questionnaire (10 سؤال) بود كه توسط مقياس از كاملاً موافقم ( 5) تا كاملاً مخالفم ( 1) اندازه گيري گرديد . روايي ابزار بهره گيري از نظر اساتيد صاحب نظر و پايايي ابزار مطالعه با استفاده از روش test-retest اندازه گرفته شد (83/0). روش جمع آوري اطلاعات، تكميل پرسشنامه با استفاده از مصاحبه بود. براي تجزيه و تحليل داده از نرم افزار آماري 11.5 و آزمون هاي آماري توصيفي (ميانگين و انحراف معيار ) و استنباطي (كاي دو و مدل رگرسيون لجستيك ) استفاده شد. سطح معناداري در اين مطالعه كمتر از 05/0 در نظر گرفته شد.
يافته ها: ميانگين و انحراف معيار موانع آگاهي و باورها 61/7 ±26/31 بود كه متغيره اي سال هاي ابتلا به بيماري ديابت، سطح تحصيلات ، نوع درمان ، وضعيت شغلي ، گروه هاي سني ، وضعيت درآمد و HbA1C با موانع آگاهي و باورها ارتباط آماري معناداري داشتند (P<0.001). نتايج مدل رگرسيون لجستيك نشان داد كه نسبت شانس موانع با سال هاي ابتلا بيشتر (P=0.001)، تحصيلات زيرديپلم (P<0.001)، انسولين درماني (P=0.004) و درمان تو أم خوراكي و انسولين (P=0.02)، سن بالاي 65 سال (P=0.001) و كنترل نامطلوب ديابت (P<0.001) ارتباط آماري معناداري دارد و عوامل فوق با شديدتر بودن موانع آگاهي و باورها ارتباط دارند.
نتيجه گيري: نتايج مطالعه حاكي از اين است كه شديد بودن موانع آگاهي و باورها با سن سالمندي، سال هاي ابتلا به ديابت بيشتر، تحصيلات كمتر، درمان غيرخوراكي ديابت و كنترل نامطلوب در بيماران ديابتي نوع 2 ارتباط داشت . با توجه به نتايج ياد شده طراحي و اجراي مطالعات مداخله اي تئوري محور در مورد عوامل قابل تعديل اين موانع پيشنهاد مي شود.
چكيده لاتين :
Introduction: Living with type 2 diabetes is a big challenge. In this regards, concentration on patients’ knowledge and beliefs are main components of planning for living with the disease. The purpose of this study was to assess knowledge and beliefs’ barriers to living with type 2 diabetes and its related factors. Methods: This was a cross sectional study conducted with 600 patients selected using random sampling. Data gathering tool was consisted of two sections: demographic and health related items, diabetes control index as HbA1C (10 items), and the questionnaire of knowledge and beliefs barriers (10 items). Interviews were performed to collect the data. Descriptive and inferential statistics was used to analyze data. Results: Mean and standard deviation of patients’ knowledge and beliefs’ barriers was 31.26 and 7.61, respectively. There were significant relationships between patients’ knowledge and beliefs’ barriers and disease duration, level of education, type of treatment, occupation, age groups, income and HbA1C (P<0.001). Results of the logistic regression model revealed that odds ratio of knowledge and beliefs’ barriers had a significant relationship with disease duration (P=0.001), under diploma education (P<0.001), Insulin therapy (P=0.004), mixed therapy of oral agents and insulin (P=0.02), age more than 65 years old (P=0.001) and poor diabetes control (P<0.001). Conclusion: The severity of patients’ knowledge and beliefs barriers had a significant relationship with elderly age, disease duration, less education, non-oral agents’ therapy, and poor diabetes control. Conducting experimental studies on the factors in patients with type 2 diabetes is suggested. Key words: Knowledge, belief, barriers, living with diabetes, type 2 diabetes, HbA1C 1
