تأثير برنامه بهسازي سبك رهبري به روش نقشه مفهومي بر مولفه هاي سبك رهبري سرپرستاران

The effect of development program of leadership style based on concept mapping on the components of nurses' leadership style

مقدمه: ايجاد محيط باليني مطلوب براي استفاده از توانمندي‌هاي پرستاران و شناسايي استعدادهاي بالقوه آنان نيازمند ايفاي مهارت رهبري كارآمد سرپرستاران است. اين مطالعه با هدف تأثير برنامه بهسازي سبك رهبري به روش نقشه مفهومي بر سبك رهبري سرپرستاران در سال 1395 انجام شد. روش كار: در اين مطالعه تجربي، 30 نفر از سرپرستاران و 150 نفر از پرستاران بيمارستان وليعصر(عج) و امام رضا(ع) در شهر بيرجند كه معيارهاي ورود به مطالعه را دارا بودند، وارد مطالعه شدند. در هر بيمارستان، نيمي از سرپرستاران به طور تصادفي در گروه آزمايش و نيمي در گروه كنترل قرار گرفتند. براي سرپرستاران گروه آزمايش برنامه بهسازي نيروي انساني به روش نقشه مفهومي طي مدت 8 جلسه اجرا شد. پرسشنامه سبك رهبري كلارك توسط سرپرستاران و پرستاران قبل، يك و دو ماه بعد از مداخله تكميل گرديد. داده‌ها با استفاده از نرم افزار آماري SPSS 15 و آزمون‌هاي آماري تي مستقل، آناليز واريانس درون گروهي و تعقيب بنفروني در سطح معني‌داري 0.05 تجزيه و تحليل شدند. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه هم از ديدگاه سرپرستاران و هم از ديدگاه پرستاران ميانگين نمره سبك‌هاي رهبري خودكامه، دموكرات و واگذاركننده در سرپرستاران گروه آزمايش بعد از مداخله و در مرحله پيگيري نسبت به قبل از مداخله به طور معني‌داري بيشتر بود (p<0/05). نتيجه‌ گيري: بر اساس نتايج به دست آمده برنامه بهسازي سبك رهبري به روش نقشه مفهومي هم از ديدگاه سرپرستاران و هم از ديدگاه پرستاران بر سبك‌هاي رهبري سرپرستاران تاثير دارد و منجر به تغيير نمره سبك رهبري آنان مي‌گردد، بنابراين پيشنهاد مي‌گردد كه از اين روش جهت آموزش سرپرستاران و پرستاران استفاده گردد.

Introduction: the creation of a favorable clinical environment for exploiting nurses' capabilities and identifying their potential capacities, necessitate playing efficient leadership role; therefore, this study aimed at studying the effect of development program of leadership style based on concept mapping on the components of nurses' leadership style in 2016. Method: In this experimental study, 30 head-nurses and 150 nurses of Vali-Asr and Imam Reza (AS) hospitals of Birjand who had inclusion criteria entered the study. In each hospital, half of the head-nurse assigned randomly to the experimental group and half to the control group. Head-nurses in experimental group received human resource development program based on concept mapping method over a period of 8 sessions. Clarke's Leadership style survey was completed by nurses and head-nurses before, one month and two months after the intervention. Data were analyzed using statistical software SPSS 15, independent t-tests, intra group analysis of variance and Bonferroni test at the significance level of 0.05. Results: the results of this study showed that in the viewpoint of both head-nurses and nurses, the mean score of leadership styles (autocratic, democratic and free-reign) was significantly higher in experimental head-nurses after intervention and in the follow-up in comparison to before intervention (p<0/05). Conclusion: based on the results, development programs of leadership style based on concept mapping is influential on the leadership styles in the viewpoints of both head-nurses and nurses and result in the change of leadership style score. Therefore, it is recommended to use this method in training head-nurses and nurses.