بررسي تاثير مداخله آموزشي مبتني برتئوري شناختي اجتماعي برخودمراقبتي و خودمديريتي درزمينه مصرف منطقي آنتي بيوتيك ها

The effect of educational intervention based on Social Cognitive Theory on self- care and self-management in rational use of antibiotics

مقدمه: آنتي بيوتيك ها از بين داروهاي امروزي بيشترين داروي تجويزي هستند. مصرف غيرمنطقي آنتي بيوتيك ها باعث پيامدهاي نامناسبي ازجمله افزايش هزينه هاي درماني و مقاومت آنتي بيوتيكي ميشود. افزايش خودمراقبتي و خودمديريتي ميتواند باعث كاهش نياز به مراقبت هاي اوليه شود. باتوجه به ضروري بودن الگوي صحيح آنتي بيوتيك ها پژوهش حاضر با هدف تعيين تاثير مداخله آموزشي مبتني برتئوري شناختي اجتماعي برخودمراقبتي و خودمديريتي برمصرف منطقي آنتي بيوتيك ها درمراجعين به مراكز بهداشتي درماني جنوب تهران در سال 96- 95 انجام گرفت. روش كار: اين مداخله ازنوع تجربي (IRCT2016092412460N11) و بر روي 260 نفراز مراجعين به مراكزبهداشتي درماني جنوب تهران انجام گرديد. نمونه گيري به صورت خوشه اي (8 مركز انتخاب و از 6 مركز هركدام 30 نفر و از 2مركز هركدام 40 نفر) به صورت تصادفي انتخاب گرديد و در دو گروه 130نفري (مداخله و كنترل) قرارگرفتند. مداخله در چهار جلسه ي آموزشي در مدت45 دقيقه انجام شد . مداخله ي آموزشي در خصوص خودمراقبتي و خودمديريتي در مصرف منطقي آنتي بيوتيك ها با استفاده از روش هاي سخنراني، پرسش و پاسخ ، بحث گروهي و يادآمد آموزشي با استفاده از پيامك و در اختيار قرار دادن پوسترها و پمفلت هاي آموزشي در گروه مداخله انجام شد . شش ماه پس از اتمام آموزش ها افراد گروه مداخله ، پرسشنامه ها را تكميل كردند . ابزارگردآوري اطلاعات شامل پرسشنامه چند وجهي (اطلاعات دموگرافيك و پرسشنامه استاندارد خودمراقبتي و خودمديريتي و سوالات محقق ساخته مرتبط با سازه هاي تئوري شناختي اجتماعي) بود. داده هاي گرداوري شده با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 23 مورد بررسي قرارگرفت. از آزمون هاي آماري كاي دو، t مستقل، t زوجي براي تجزيه و تحليل داده ها استفاده شد. يافته ها : قبل از مداخله دو گروه از نظر متغيرهاي دموگرافيك، سازه هاي مدل و سوالات خودمراقبتي و خودمديريتي تفاوت معني داري نداشتند (p>0/05). پس از مداخله ي آموزشي ميانگين نمره سازه هاي تئوري شناختي اجتماعي، سوالات خودمراقبتي وخودمديريتي درگروه مداخله افزايش معني دار داشت (0/001> p). نتيجه گيري : مداخله آموزشي براساس تئوري شناختي اجتماعي ميتواند در بهبود خودمراقبتي و خودمديريتي در زمينه مصرف منطقي آنتي بيوتيك ها در افراد موثر باشد.

Introduction: Antibiotics are the most widely used prescription medications today. Irrational consumption of antibiotics has adverse effects, including increased therapeutic costs and antibiotic resistance. Increasing self-care and self-management can reduce primary care. Given the necessity of the correct pattern of antibiotics, this study aimed to determine the effect of educational intervention on self-care and self- management in the rational use of antibiotics based on Cognitive Social Theory in Clients to health centers in south of Tehran. Method: This experimental study was performed on 260 clients of the health centers in the south of Tehran. Using clustering sampling, the subjects were assigned to two 130-member groups as the control and the intervention groups. 8 centers were chosen for the study. (180 subjects were selected from 6 centers - 30 subjects from each center. The other 80 subjects were chosen from 2 centers, 40 subjects from each center). The intervention was carried out in 45 minutes in four educational sessions. Educational intervention on self-care and self-management in the rational use of antibiotics was done using lecture, question and answer methods, group discussion and educational reminder and also using texting, posters and delivering educational pamphlets in the intervention group. The effect of training was assessed on all intervention groups six months after the intervention. The instrument of the study included a 3-part questionnaire: demographic information and self-care researcher-made questionnaires, self-management, and questions of the cognitive-social theory constructs. Data analyses were performed by software SPSS version 23using chi-square test, independent t-test, and covariance analysis. Results: Before intervention, the two groups did not have a significant difference in terms of demographic variables, model constructs and self-management and self-management questions (p>0/05). After educational intervention, the mean scores of social cognitive theory constructs, self-care questions, self- management in the intervention group were significantly increased. Conclusion: Educational intervention based on social cognitive theory could be effective to improve self-care and self-management in the field of rational use of antibiotics in individuals.