بررسي وضعيت توزيع منابع و سنجش كارايي بيمارستان‌هاي نظامي ايران در سال 1397؛ بر اساس مدل پابن لاسو

Assessment of Resource Distribution and Performance Evaluation of Iranian Military Hospitals in 2018 Based on Pabon Lasso Model

زمينه و هدف: با وجود ناكافي بودن منابع تخصيص يافته به بخش سلامت، در بيشتر كشورهاي در حال توسعه، تخصيص و به كارگيري مناسب همين منابع محدود نيز بر مبناي برنامه­ ريزي درستي صورت نمي­ گيرد و غالبا كارايي بخش سلامت، كمتر از حد انتظار است. مطالعه حاضر با هدف تعيين وضعيت توزيع منابع و سنجش كارايي بيمارستان هاي نظامي ايران انجام شد. روش‌ها: مطالعه به صورت مقطعي در سال 1397 براي بيمارستان­ هاي نظامي ايران (57 بيمارستان) انجام شد. داده‌هاي موردنياز شامل وضعيت بيمارستان­ ها و انواع تخت­ هاي بيمارستاني در كشور، شاخص­ هاي عملكردي، وضعيت شاخص­ هاي دسترسي به منابع بيمارستاني و وضعيت نيروي انساني در بيمارستان­ هاي كشور به تفكيك سازمان هاي متبوع از گزارش سالنامه آمار و اطلاعات بيمارستاني معاونت درمان وزارت بهداشت استخراج گرديد. به منظور جمع آوري و محاسبه داده ها از نرم افزار كاربردي MSExcel v.2013 و جهت طراحي نقشه جغرافيايي از نرم افزار ArcMap v.10 و به منظور سنجش كارايي از مدل پابن لاسو استفاده شد. يافته‌ها: سازمان نيروهاي مسلح به ترتيب 5.7 %، 4.2 % و 4 % بيمارستان­ ها، تخت فعال و تخت ستاره ­دار كشور را دارا مي باشد. همچنين به ترتيب 4.3 %، 3.77 % و 4.97 % از تخت هاي ICU، NICU و CCU كشور را در اختيار دارد. در 80 درصد استان­ هاي نوار مرزي، حداقل يك بيمارستان نظامي وجود دارد و استان تهران با 13 مورد بيشترين تعداد بيمارستان نظامي را دارد. بيمارستان­ هاي نظامي به ترتيب 1.91 %، 1.46 % و 2.37 % از پرسنل بيمارستاني، پرستار و پزشك در كشور را در استخدام خود دارند. شاخص­ ضريب اشغال تخت و شاخص گردش تخت در بيمارستان­ هاي نظامي بيشتر و شاخص متوسط اقامت بيمار پايين ­تر از متوسط شاخص­ هاي مذكور در كشور بود، كه نشان­ دهنده عملكرد مناسب بيمارستان­ هاي نظامي نسبت به عملكرد ساير بيمارستان­ ها در سطح كشور مي­ باشد. با اين وجود براساس نمودار پابن لاسو 37 درصد بيمارستان­ هاي نظامي ايران داراي عملكرد مطلوب، 37 درصد آنها عملكرد ضعيف و 26 درصد آنها عملكرد متوسط داشتند. نتيجه‌گيري: بر اساس نتايج مطالعه حاضر سازمان نيروهاي مسلح به عنوان چهارمين سازمان ارايه ­كننده خدمات بيمارستاني و در اختيار داشتن سهم قابل توجهي از منابع بيمارستاني در كشور، با وجود عملكرد قابل قبول، نيازمند توجه ويژه، جهت استفاده بهينه از منابع موجود از طريق افزايش كارايي بيمارستان­ هاي تحت پوشش خود مي باشد.

Background and Aim: Despite the inadequate resources allocated to the health sector, in most developing countries, the allocation and proper utilization of these limited resources is also not based on proper planning; therefore, the efficiency of the health sector is less than expected. The aim of this study was to determine the status of resource distribution and performance evaluation of Iranian military hospitals. Methods: This cross-sectional study involved all the military hospitals in Iran (57 hospitals). Data including hospital status and types of hospital beds, performance indicators, status of hospital resource access indexes, and staffing status in hospitals by separate organizations were extracted from the annual statistics and hospital information reported by the Deputy Minister of Health. Excel 2013 software was used to collect and calculate the data and ArcMap v.10 software was used to design the geographical map and Pabon Lasso model was used to measure the efficiency. Results: The Armed Forces Organization has Iran's hospitals, active beds and stellar beds, with 5.7%, 4.2 % and 4%, respectively. It also has 4.3 %, 3.77 % and 4.97 % of ICU, NICU and CCU beds, respectively. In 80 percent of border provinces, there is at least one military hospital, and Tehran province has the most military hospitals with 13. Military hospitals employ 1.9%, 1.46 % and 2.37 % of hospital personnel, nurse and physician, respectively. Bed occupancy ratio and bed turnover index in military hospitals were higher than the national average and the average of length of stay index was lower than the national average, which indicates that hospitals affiliated with the Armed Forces perform better than other hospitals. However, according to the Pabon Lasso Model, 37 percent of Iran's military hospitals had good performance, 37 percent had poor performance, and 26 percent had moderate performance. Conclusion: Based on the results of the present study, the Armed Forces Organization as the fourth provider of hospital services and having a significant share of hospital resources in the country, despite acceptable performance, requires special attention to optimally utilize existing resources through increasing the hospitals efficiency.