ارزيابي اثر عضويت ايران در موافقت‌نامه‌هاي تجاري بر صادرات زعفران

Assessing the Effect of Iran’s Membership in Trade Agreements on Saffron Exports

امروزه كشورهاي در حال توسعه به منظور دستيابي به بازارهاي هدف ايمن‌تر و كاهش موانع تجاري، سعي به حضور در توافق‌نامه‌هاي تجاري دارند. ايران نيز در موافقت‌نامه‌هاي تجاري سازمان همكاري‌هاي اقتصادي (ECO) و نظام جهاني ترجيحات تجاري (GSTP) حضور دارد. با وجود آن كه به طور عمومي اين باور وجود دارد كه حضور در موافقت‌نامه‌هاي تجاري به طور كلي اثري مثبت بر جريان تجارت كشورها دارد، ولي هيچ تضميني براي اثر مثبت آن بر تجارت همه كشورها و كالاها وجود ندارد. با توجه به اهميت صادرات زعفران براي ايران، هدف پژوهش حاضر پاسخ به اين پرسش است كه آيا عضويت ايران در توافق‌نامه‌هاي تجاري موجب افزايش صادرات زعفران به كشورهاي وارد كننده عضو شده است؟ براي دستيابي به اين هدف، از الگوي جاذبه و داده‌هاي صادرات زعفران در دوره زماني 2001-2014 استفاده گرديد. نتايج نشان داد كه متغيرهاي درآمد و جمعيت وارد كنندگان زعفران اثري مثبت و معني‌دار و متغيرهاي فاصله جغرافيايي و بحران اقتصادي اثري منفي و معني‌دار بر صادرات زعفران داشته است. براساس نتايج، عضويت ايران در موافقت‌نامه‌هاي تجاري اثري منفي و معني‌دار (3/475-) بر صادرات زعفران ايران داشته است. به عبارتي عضويت در موافقت‌نامه‌هاي تجاري نتوانسته موجب افزايش صادرات زعفران ايران به شركاي تجاري عضو در موافقت‌نامه‌ها شود. اين موضوع بيانگر اين است كه صادركنندگان علي‌رغم وجود ظرفيت‌هاي مناسب نتوانسته‌اند كه از آن بهره ببرند، لذا پيشنهاد مي‌شود كه شركت‌هاي صادراتي زعفران، از بسترهاي نهادي و قانوني ايجاد شده به واسطه حضور ايران در اين موافقت‌نامه‌هاي تجاري جهت اتخاذ سياست‌ها و استراتژي‌هاي مناسب بازاريابي بلند مدت جهت افزايش صادرات زعفران ايران به شركاي تجاري عضو توافق‌نامه و توسعه سبد بازارهاي صادراتي هدف بهره ببرند.

Developing countries try to participate in trade agreements to achieve safer target markets and reduce trade barriers. Iran is also is in trade agreements such as Economic Cooperation organization (ECO) and Global System of Trade Preferences (GSTP). While it is generally believed that presence in trade agreements generally has positive effects on countries trade flows, there is no guarantee for positive effects on all countries and products. Therefore, the aim of this paper is to answer whether or not Iran’s membership in trade agreements has led to increase in saffron exports to member importing countries due to the importance of saffron exports for Iran. For this purpose, the gravity model and saffron exports data in the period of 2001-2014 were used. The results showed that income and population of saffron importers has positive and significant effects, while geographical distance and economic crisis has negative and significant effects on saffron exports. Based on the results, Iran’s membership in trade agreements has a significantly negative effect (- 3.475) on Iran’s saffron exports. In other words, membership in trade agreements cannot lead to increase Iran’s saffron exports to member trading countries in agreements. It seems that exporters have not been able to take advantage of membership in trade agreements despite adequate capacities. Therefore, it is suggested that the exporting companies of saffron use the institutional and legal framework provided by participating in these trade agreements to undertake long-term marketing strategies and increase Iran's saffron export to its trading partners and develop the basket of destination export markets.