تأتير پوشش گياهي بر ميزان توليد روان‌ آب و رسوب در حوزه آبخيز مهريان

Comparison of the Effect of Land Cover on Runoff, Sediment in the Mehrian Watershed

تحقيق حاضر با هدف بررسي تأثير پوشش گياهي روي ميزان رواناب و رسوب در كرت-هاي با سطح پوشش مختلف در حوزه آبخيز مهريان پي‌ريزي گرديد. اين تحقيق در مقياس مكاني كرت به ابعاد 3×2 متر و زماني رگبار در طول يكسال آبي و در سه تيمار مختلف از جمله فاقد پوشش، تلفيقي (گرامنيه و بوته‌اي) و بوته‌اي است، در سه تكرار مورد بررسي قرار گرفت. نمونه برداري در طول يك‌سال آبي انجام گرديد به‌طوري‌كه ميزان بارندگي در طول اين مدت به‌صورت ماهانه و ميزان روان‌آب و رسوب بعد از هر ماه برداشت و اندازه‌گيري گرديد. مقدار رسوب به‌روش ثابت‌گذاري و خشك كردن محاسبه شد. هم‌چنين ميزان پوشش با استقرار پلات‌هاي به ابعاد 60×25 متر اندازه‌گيري گرديد. تجزيه و تحليل آماري نتايج با استفاده از نرم افزار SPSS و در قالب طرح سپليت پلات انجام گرفت. نتايج بيانگر آن بود كه حداقل و حداكثر روان‌آب در پلات‌هاي بدون پوشش ، پوشش بوته‌اي و تلفيقي به‌ترتيب معادل 38 و 162، 15 و 74 و 15 و 96 ليتر و حداقل و حداكثر رسوب به‌ترتيب معادل 8/3 و 21، 8/1 و 11، 9/1 و 13 گرم در ليتر در نوسان بوده است. نتايج آناليز آماري در قالب طرح اسپليت پلات نشان داد كه بين تيمارها اختلاف معني‌داري در رواناب و رسوب (01/0P<) مشاهده گرديد. هم‌چنين نتايج نشان داد كه ميزان رواناب در بوته‌اي‌ها 1/2‌ برابر بيشتر از فاقد پوشش و 8/1 برابر بيش‌تر از تلفيقي و در در تلفيقي 1/1 برابر بيش‌تر از بوته‌اي بود در حالي‌كه در ميزان رسوب مقادير فوق به‌ ترتيب 2/4، 1/6 و 1/5 بود.

The present study aimed to compare the effect of land cover on runoff and sediment with different coverage levels in Mehrian watershed. The study was carried out in a plot with the dimensions 3 × 2 meters during one year, in three different treatments (including without coverage, grass treatment and integrated treatment having brush and grass coverage) and in three replications. At the end of each plot, runoff and sediment collection tanks were installed. Sampling was performed during a year. The monthly rainfall, and runoff and sediment after harvest were determined. Then, runoff and sediment samples were transferred to the laboratory and calculated through decantation method. Also, the amount of plant cover with the plots of 60 × 25 was determined. Statistical analysis using SPSS was performed. Results indicated that the minimum and maximum runoffs in covers without plots and shrub cover and integrated cover were equal to 38 and 162, , 15 and 74, 15 and 96 liters, respectively. The minimum and maximum sediments were equal to 8.3 and 21, 8.1 and 11, 9.1 and 13 gr.l. Statistical analysis in the Spilt plot design showed significant differences between treatments in runoff and sediment (P <0.01). Also, the results showed that the amount of runoff in a bush cover is 2.1 times more than the cover without treatment, 8.1 times more than the integrated treatment, and in the integrated treatment 1.1 times more than bush cover. In contrast, the rates of sedimentation in the above treatments were 4.2, 6.1 and 5.1, respectively.