ارزيابي ويژگي‌هاي آزاد شدن پتاسيم با استفاده از محلول‌هاي كلريد كلسيم و اسيد سيتريك رقيق در برخي از خاك‌هاي آهكي

Evaluation of Potassium Release Characteristics Using Dilute Calcium Chloride and Citric Acid Solutions in Some Calcareous Soils

اطلاعات درباره سرعت آزادشدن پتاسيم در خاك‌هاي استان چهارمحال و بختياري محدود است. در اين تحقيق سرعت آزادشدن پتاسيم در 15 خاك آهكي مطالعه شد. نمونه‌هاي خاك به روش عصاره‌گيري متوالي و با استفاده از كلريد كلسيم و اسيد سيتريك 0/01 مولار در دماي 1± 25 درجه سانتي‌گراد به‌مدت 2 تا 2017 ساعت عصاره‌گيري شدند. هم‌چنين پتاسيم خاك‌ها با استفاده از 6 روش شيميايي تعيين شد. نتايج نشان دادند كه مقدار پتاسيم آزادشده پس از 2017 ساعت در دامنه 111 تا 411 ميلي‌گرم در كيلوگرم در عصاره‌گير كلريد كلسيم و در دامنه 177 تا 1199 ميلي‌گرم در كيلوگرم در عصاره‌گير اسيد سيتريك بود. هم‌چنين مقدار پتاسيم عصاره‌گيري شده با هر عصاره‌گير شيميايي در خاك‌ها تفاوت داشت. نتايج مطالعه سينتيكي و عصاره‌گيرها نشان‌دهنده تفاوت خاك‌ها در تأمين پتاسيم است. شيب نمودارهاي مقدار تجمعي پتاسيم آزادشده در زمان 168 ساعت متفاوت بود. بنابراين بر مقدار تجمعي پتاسيم آزادشده در زمان‌هاي 2 تا 168 ساعت و 168 تا 2017 ساعت معادله‌هاي سينتيكي برازش داده شد. نتايج نشان داد كه سينتيك آزادشدن پتاسيم در هر دو بخش و هر دو عصاره‌گير با معادله‌هاي انتشار پارابوليكي، تابع تواني و الوويچ ساده توصيف مي‌شود. نتايج نشان داد كه پتاسيم آزادشده با عصاره‌گيرهاي كلريد كلسيم و اسيد سيتريك 0/01 مولار با پتاسيم عصاره‌گيري‌شده با روش‌هاي شيميايي هم‌بستگي معني‌داري دارد. نتايج اين پژوهش نشان داد كه مطالعات سينتيكي و آزمون خاك مي‌توانند در ارزيابي وضعيت حاصلخيزي خاك‌هاي مطالعه شده استفاده شوند.

Information about potassium (K) release characteristics in the Chaharmahal-va-bakhtiari soils is limited. In this study, K release kinetics of fifteen calcareous soils was investigated. Soil samples were extracted using successive extractions with 0.01 M CaCl2 and citric acid solutions for 2-2017 h at 25±1 0C. Moreover, soil K was determined using 6 chemical extraction methods. The results showed that released K ranged from 111 to 411 mg kg-1in calcium chloride solution and from 177 to 1199 mg kg-1 in citric acid solution for 2017 h. Amounts of extracted K using any extraction methods were different. Result of kinetics study and chemical methods indicates that K supplying power of the soils is different. A plot of cumulative amounts of released K shows a discontinuity in slope at 168 h. Thus, two equations were applied to the total reaction time (2 to 168 and 168 to 2017 h). Moreover, results showed that release kinetics of K conformed fairly well to parabolic diffusion, simplified Elovich and power function models in two segments in 0.01 M CaCl2 and citric acid. In addition, results showed that correlation between released K by using 0.01 M calcium chloride and citric acid and extracted K using chemical methods was significant. The results of this research showed that kinetic studies and soil testing could be used for evaluating K fertility status of studied soils.