بررسي مصرف تظاهري و عوامل موثر بر آن در شهر تهران

Conspicuous/ pretentious consumption and its effect on Tehrani society

امروزه ما در محاصره‌ي شگفت انگيز مصرف كالاها و اشياي مادي قرار گرفته‌ايم.گرچه تا پيش ازاين مصرف كالاهاي مختلف در راستاي نيازهاي اقتصادي بوده است، اما امروزه افراد ازكالاهاي مختلف نه براي رفع نيازهاي خود، بلكه از آنها براي برتري‌جويي بر ديگران و نشان دادن موفقيت و جايگاه اجتماعي خود استفاده مي‌كنند. براي رسيدن به اين منظور كالاهايي براي مصرف مناسب هستند كه بتوان آن‌ها را در معرض ديد ديگران قرار داد و‌‌از اين طريق تحسين ديگران را برانگيخت. به بيان ديگر مصرف تظاهري كالاهاي ارزشمند، وسيله‌اي است كه افراد با استفاده از آن‌ها مي‌توانند اعتبار خود را در جامعه حفظ كنند و يا منزلت و جايگاه اجتماعي بالاتري را در جامعه به ‌دست بياورند و از اين طريق خود را از ديگران متمايز كنند. بنابراين مصرف تظاهري به سبب پيامدهاي گوناگوني كه به همراه دارد، كه از جمله آن‌هارا مي‌توان افزايش رقابت‌جويي و انفكاك اجتماعي در سطح جامعه را مثال زد، يكي از بحث‌هاي جدي و مطرح در جامعه‌شناسي مصرف است. در اين پژوهش تلاش شده است تا به بررسي ميزان مصرف تظاهري و عوامل مؤثر بر آن در ميان جمعيت نمونه پرداخته شود. جامعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ي آماري اين پژوهش را افراد 65-18 ساله‌ي شهر تهران تشكيل مي‌دهند. حجم نمونه در اين تحقيق شامل 100 نفر است و نمونه‌گيري نيز به روش خوشه‌اي با احتمال متناسب با حجم انجام شده است. در اين پژوهش به منظور سنجش روابط متغيرهاي مطرح شده در چارچوب نظري، از روش پيمايش و براي جمع‌آوري اطلاعات نيز از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه متغيرهاي سرمايه‌ي اقتصادي، منش، ذائقه مصرف و رسانه جمعي عوامل مؤثر بر مصرف تظاهري هستند. همچنين نتايج رگرسيون چند متغيري نشان مي‌دهد كه از ميان متغيرهاي مستقل در تحقيق تنها متغيرهاي سرمايه فرهنگي،جنس و نيازهاي مبتني بر مصرف تظاهري توانستند وارد مدل بشوند و از اين متغيرها، سرمايه‌ي فرهنگي بيشترين تأثير را بر روي مصرف تظاهري دارد.

Nowadays we are weirdly surrounded with consuming of goods and material things. Although consumption of various goods has been already removed economic requirements, today everybody uses various goods not for removing his necessities but for transcending and showing of his success and social position. For obtaining this goal, just goods are suitable for consumption that could be exposed and complimented by others. On the other hand, conspicuous consumption of valuable goods is an instrument to preserve of individuals esteem or to obtain upper social position and this way distinguish themselves from others. So conspicuous consumption for having diverse results; for instance, rising of competition and social separation, is one of the serious debates in sociology. In this research, it has been tried to study conspicuous consumption and its effective causes. This research consists of individuals more than 18- 65 ages in the Tehran city. Sample size in this survey including in 100 numbers and its sampling has been done on simple random sample so. In this research, due to assaying the relations of mentioned variables in theoretical framework, survey method and questionnaire instrument for information gathering have been used. The results of survey show that variables of economic capital, habits, taste and mass media are effective causes on conspicuous consumption. On the other hand, the variable of economic capital directly and variables of habits, taste and mass media indirectly and via taste affect consumption. In addition, the results of linear regression shows that among of independent variables in research only the variables of cultural capital, sex and basis of conspicuous consumption could reach to model, therefore the cultural capital has the most effect on conspicuous consumption.