تأثير برخي از ويژگي‌هاي خاك بر قابليت دسترسي روي براي ذرت در تعدادي از خاك‌هاي آهكي استان اصفهان

The Effects of Some Soil Properties on Zn Availability for Corn in Certain Calcareous Soils in Isfahan Province

با توجه به كمبود روي در خاك و گياه و تأثير آن در كاهش عملكرد و كيفيت محصولات كشاورزي، در سال‌هاي اخير، مصرف كودهاي حاوي اين عنصر گسترش يافته است. براي دستيابي به مديريت درست كوددهي، آگاهي از عوامل مؤثر بر فراهمي روي در خاك و جذب آن توسط گياه ضروري است. بنابراين، به منظور بررسي تأثير برخي ويژگي‌هاي فيزيكي و شيميايي خاك بر قابليت استفاده روي و جذب آن توسط ذرت، اين پژوهش به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار در زمستان 1388 در گلخانه پژوهشي دانشگاه صنعتي اصفهان انجام شد. اين آزمايش گلخانه‌اي با 11 سري خاك در دو سطح روي (صفر و 15 ميلي‌گرم بر كيلوگرم روي از منبع سولفات روي) انجام شد. نتايج نشان داد كه كاربرد روي موجب افزايش معني‌دار وزن ماده خشك و غلظت روي اندام هوايي و ريشه ذرت شد اگرچه مقدار افزايش بسته به سري خاك متفاوت بود. همبستگي بين روي استخراج شده با DTPA و روي جذب شده توسط ذرت معني‌دار نبود. بين مقداركربنات كلسيم معادل و فسفر قابل جذب خاك با روي عصاره‌گيري شده با DTPA همبستگي منفي و معني‌داري (در سطح 5 درصد) وجود داشت. بين قدرت بافري روي خاك با مقدار رس خاك، رابطه خطي معني‌داري (31/0 R2=) به‌دست آمد اما با استفاده از رگرسيون مرحله‌اي رابطه معني‌داري بين مقدار روي قابل عصاره‌گيري با DTPA و قدرت بافري روي با ويژگي‌هاي خاك ديده نشد.

Due to soil and plant zinc (Zn) deficiency and its effect on reducing yield and quality of agricultural products, application of Zn fertilizers has been intensified in recent years. To achieve optimum fertilizer management, knowledge of factors affecting Zn availability in soil and its uptake by plant is required. Therefore, this study was carried out to investigate the effect of certain soil physiochemical properties on Zn availability in soil and its uptake by corn. The experiment was laid out in a completely randomized design with factorial combination and three replicates in the research greenhouse of Isfahan University of Technology, in winter 2009. In this greenhouse experiment, 11 soil series were exposed to two Zn levels (0 and 15 mg Zn kg−1 in the form of zinc sulfate). The results indicated that Zn application significantly increased the dry matter weight and shoot and root Zn concentration of corn, although the magnitude of this increase varied depending on the soil type. There was no significant correlation between the DTPA-extractable Zn and the uptake of this nutrient element by corn. There was a negative significant correlation (P < 0.05) between the equivalent calcium carbonate content and available P with the DTPA-extractable Zn. A significant linear relationship (R2 = 0.31) was found between the buffer capacity of soil for Zn and clay content. According to the results obtained from the stepwise regression analysis, the DTPA-extractable Zn and buffer capacity of soil for Zn were not correlated with other measured soil properties.