كليدواژه :
گياه جو , شوري , هدايت روزنه‌اي , فتوسنتز , اجزاي عملكرد
چكيده فارسي :
به منظور بررسي واكنش‌هاي فيزيولوژيك دو رقم جو تحت تنش شوري، آزمايشي گلخانه‌اي در سال 1382-1383 در دانشكده كشاورزي دانشگاه شيراز انجام شد. تيمارهاي آزمايش شامل ارقام افضل و ريحان و پنج سطح شوري : صفر،4، 8، 12و 14 دسي زيمنس بر متر با4 تكرار در قالب طرح كاملا تصادفي بود. تحت سطوح تنش شوري، درصد سبز شدن گياهچه‌ها، تعداد پنجه، ارتفاع گياه، تعداد و مساحت برگ در هر بوته و وزن خشك گياه كاهش يافت، هر چند مقادير كاهش براي رقم افضل (متحمل) در مقايسه با رقم ريحان (حساس) كمتر بود. با افزايش شدت تنش، غلظت يون سديم اندام هوايي، در رقم ريحان بيشتر از رقم افضل بود در حالي كه نسبت + K+ /Na در رقم افضل بيشتر از رقم ريحان بود. هم‌چنين با افزايش شدت تنش،هدايت روزنه اي، تعرق و فتوسنتز برگ‌ها كاهش يافت، ولي غلظتCO2 زير روزنه‌اي فقط تا سطح شوري8 دسي زيمنس بر متركاهش و پس از آن در هر دو رقم در سطح تنش12دسي زيمنس بر متر افزايش يافت. دماي برگ نيز با ازدياد تنش شوري در هر دو رقم افزايش يافت. بر اساس نتايج اين آزمايش، درشرايط تنش شوري، تعداد ساقه بارور در هر بوته، تعداد سنبلك در سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و شاخص برداشت در رقم ريحان نسبت به رقم افضل كاهش بيشتري يافت. نتايج اين پژوهش هم‌چنين نشان داد كه تنش شوري، فرايندهاي فيزيولوژيك مانند هدايت روزنه‌اي، تعرق، فتوسنتز و اجزاي عملكرد دانه را در رقم متحمل(افضل)كمتراز رقم حساس(ريحان) تحت تأثير قرار مي‌دهد. غلظت كمتر يون سديم و نسبت بيشتر + K+ /Na در اندام هوايي مي‌تواند به‌عنوان معياري در انتخاب ارقام متحمل جو جهت كشت در شرايط تنش شوري مد نظر قرار گيرد.
چكيده لاتين :
In order to study the physiological responses of two barley cultivars to salinity stress, a 4-replicate CRD greenhouse experiment was conducted during at the College of Agriculture, Shiraz University, Iran2003-2004. The treatments consisted of two barley cultivars: Afzal and Reyhan and five salinity levels: 0, 4, 8, 12 and 14 dS/m. Seedling emergence, number of tillers and leaves per plant, leaf area and dry matter decreased with increasing salinity levels. The reductions were lower in Afzal (salt tolerant) than Reyhan (salt sensitive). A lower Na+ and higher K+Na+ in Afzal compared to Reyhan were observed under high level of salinity. The results of the present experiment also showed that the tolerance to salinity was associated with a greater stomatal conductivity, as well as transpiration and photosynthesis rate. Sub-stomatal CO2 concentration in both cultivars decreased with an increase in salinity, with the exception of 12dS/m, where it led to an increase in sub-stomatal CO2 concentration. Leaf temperature increased with an increase in salinity level in both cultivars, whereas a more pronounced decrease for number of fertile tillers, ears per plant, kernels per ear, thousand grain weight and harvest index was observed in Reyhan compared to Afzal .Since a higher tolerance to salinity in Afzal was apparently associated with a lower concentration of Na+ and a higher K+/Na+ ratio of the shoots, this trait could probably be used for yield improvement of barley cultivars under saline conditions.
