تأثير كاربرد سطوح مختلف كودهاي آلي بر خصوصيات كمي و بيوشيميايي گياه دارويي (Salvia mirzayanii Rech. f. & Esfand)

Influence of different levels of organic fertilizers application on quantitative and biochemical traits of Salvia mirzayanii Rech. f. and Esfand

به دليل عدم آگاهي از پرورش مورتلخ (Salvia mirzayanii Rech. f. & Esfand) اين گياه به صورت غير اصولي و بي رويه از عرصه‌هاي طبيعي مناطق جنوبي برداشت مي‌شوند بنابراين برنامه‌هاي توسعه كشت و پرورش گياه ضروري به‌نظر مي‌رسد. در زمستان 1396 در مزرعه تحقيقاتي جهاد كشاورزي شهر لار آزمايشي جهت بررسي اثرات كودهاي آلي شامل كود گوسفندي (20 ،40 تن در هكتار)، كود گاوي (20 ، 40 تن در هكتار)، كمپوست زباله شهري (10 ،20 تن در هكتار)، ورمي كمپوست (20 ،40 تن درهكتار) و شاهد (عدم مصرف كود) بر صفات كمي و شيميايي گياه مورتلخ در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 4 تكرار انجام شد. اواسط فروردين كل اندام رويشي گياهان برداشت و وزن تر و خشك گياه اندازه‌گيري شد و همچنين ميزان آنتي اكسيدان كل، فنول و فلاونوئيد برگ به روش اسپكتروفتومتري و درصد اسانس با روش تقطير با آب و به وسيله دستگاه كلونجر تعيين گرديد. نتايج نشان داد كه بيشترين مقدار وزن تر و خشك بوته از تيمار 10 تن در هكتار كمپوست زباله شهري بدست آمد. بيشترين مقدار آنتي‌اكسيدان كل، فنول و فلاونوئيد در تيمار 40 تن كود گاوي مشاهده شد. از بين تيمارهاي مورد آزمايش فقط تيمار 10 تن در هكتار ورمي-كمپوست توانست افزايش معني‌داري در مقدار اسانس نسبت به شاهد نشان دهد. بطوركلي وزن تر و خشك بوته بيشتر تحت تأثير كود كمپوست زباله شهري افزايش يافت. تأثير كودهاي دامي بر مواد موثره نسبت به كود كمپوست بيشتر بود. و مقدار اسانس گياه فقط تحت تأثير ورمي‌كمپوست افزايش يافت.

Due to unawareness of production method, improper uses and too much harvested this plant (Salvia mirzayanii ) natural of southern arenas, it seems that developing plans for its production is necessary. The experiment was carried out in the field research of Jahad Agricultural Center of Larestan, Fars province duoring winter 2017. The effects of different organic fertilizers including sheep manure (20 and 40 ton/ha), cow manure (20 and 40 ton/ha), compost (10 and 20 ton/ha), vermicompost (20 and 40 ton/ha) and control on physicochemical and quality traits Salvia mirzayanii were investigated in a complete random block design with four replications. Early in April, all vegetative organs of plants were harvested and dry and fresh weight of plantwere measureal. Also, the amount of total antioxidant, phenol and flavnoide of leaves were determinal spectrophtometi while essential oil percentage were determined distillation method with water and by Clevenger apparatus. The results showed that highest fresh and dry weight of the plant was obtained from the treatment of 10 ton/ha of compost. The highest amount of antioxidants, phenol and flavonoid total were observed in 40 ton/ha of cow manure treatment. Among applied the treatments only 10 ton/ha vermicompost significantly increased the amount of essential oil compared to control. In general greater fresh and dry weight of plant increased by compost fertilizers. Effect of manure on phytochemicals was higher than compost, and essential oil value of plant increased only by vermicompost application