بررسي امكان افزايش عملكرد فيزيولوژيكي گياه دارويي Lippia citriodora L. با استفاده از محرك‌هاي زيستي در شرايط تنش شوري

Investigating the Possibility of Increasing the Physiological Function of (Lippia citriodora L.) Using Biological Stimuli under Salinity Stress Conditions

تنش‌هاي محيطي جزء مهم‌ترين عوامل كاهش عملكرد گياهان دارويي به‌شمار مي‌روند و استفاده از مواد تنظيم‌كننده رشد گياهان نظير باكتري‌هاي محرك رشد مي‌تواند راهكاري براي كاهش اثرات تنش شوري باشد. عوامل محيطي از يك سو باعث تغييراتي در رشد گياهان دارويي و از طرف ديگر موجب تغيير در مقدار و كيفيت مواد موثره آن‌ها نظير آلكالوئيدها، گليكوزيدها، استروئيدها و روغن‌هاي فرار (اسانس‌ها) مي‌گردند. اين آزمايش به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك كامل تصادفي با 12 تيمار در 4 تكرار در گلخانه دانشگاه كاشان انجام شد. عامل اول تنش شوري بود 3 سطح شوري 25، 50 و 100 ميلي مولار بود كه تيمارهاي شوري پس از اسقرار كامل پايه‌هاي كشت شده انجام گرفت. عامل دوم سويه باكتري محرك رشد در چهار سطح شامل شاهد (صفر) و افزودن 10-10، 8-10 و 6-10 مولار به خاك گلدان‌ها به‌صورت محلول قبل از اعمال تنش شوري بود. از نتايج بدست آمده مشخص شد كه استفاده از ماده تنظيم‌كننده رشد گياهي (باكتري محرك رشد) براي حفظ عملكرد اقتصادي گياهان تحت تنش ضروري و قابل توجيه است. نتايج نشان داد كه افزايش تنش شوري تاثير معني‌داري در كاهش پارامترهاي رشد شامل وزن خشك، طول ريشه، ارتفاع گياه و عملكرد اسانس داشت. براساس نتايج، درصد اسانس با افزايش سطح شوري، افزايش معني‌داري را در سطح يك درصد نشان داد؛ به‌طوري‌كه درصد اسانس از 45/0 در تيمار شوري 25 ميلي مولار به 96/0 در تيمار 100 ميلي مولار و استفاده از غلظت 8-10 مولار باكتري رسيد.

Environmental stresses are one of the most important factors in reducing the function of medicinal plants. The use of plant growth regulators such as PGPR can be a way to reduce the effects of salinity stress. Environmental factors, cause changes in the growth of medicinal plants and, on the other hand, alter the amount and quality of their active substances, such as alkaloids, glycosides, steroids, volatile oils (essential oils). The experiment was conducted factorial based on a randomized complete block design with 12 treatments in four replications at greenhouse of University of Kashan. The first factor was salinity stress at 3 levels including 25, 50 and 100 (MM) Mili molar and salinity treatments were performed after complete sowing of cultivated plants. The second factor was bacterial growth stimulus in four levels including control (0), 10-10, 10-8 and 10-6 molar and the addition to the potted soil as a solution before applying salinity stress. It was found that the use of plant growth regulator PGPR is essential for maintaining the economic performance of plants under stress. The results showed that increased levels of salinity had a significant effect on reducing the growth parameters including dry weight, root length, plant height and essential oil yield. According to the results, the percentage of essential oil with increased levels of salinity significantly at 1% level, so that the percentage of essential oil from 0.45 in 25 (MM) treatment was increased to 0.96 in 100(MM) and the use of 10-8 M PGPR.