كليدواژه :
شاخه تكان , دامنه ارتعاش , بسامد ارتعاش , برداشت پسته , جداسازي دانه , جداسازي خوشه
چكيده فارسي :
هدف از اجراي اين تحقيق تعيين مناسب‌ترين دامنه و بسامد ارتعاش براي جداسازي دانه و يا خوشه پسته در دو رقم اوحدي و كله قوچي با در نظر گرفتن حداقل خسارت وارد بر شاخه بود. نتايج حاصل از تعيين برخي از خصوصيات فيزيكي و مكانيكي دانه و خوشه نشان داد كه ميانگين F/W (نسبت نيروي استاتيكي كششي مورد نياز براي جدايش دانه پسته به وزن آن) و ميانگين V/W (نسبت نيروي استاتيكي كششي مورد نياز براي جدايش خوشه پسته به وزن آن) كه به ترتيب شاخصي از سهولت جداسازي ميوه و خوشه مي‌باشند، براي رقم اوحدي به ترتيب برابر با 2/6 و 37 و براي كله قوچي برابر با 9 و 8/37 است. به منظور تعيين تأثير دامنه و بسامد ارتعاش بر جداسازي دانه يا خوشه پسته در دو رقم اوحدي و كله قوچي يك آزمايش فاكتوريل 4×4 درقالب يك طرح كاملاً تصادفي باسه تكرار برروي هر رقم به اجرا گذاشته شد. سطوح بسامد و دامنه ارتعاش كه در رقم اوحدي استفاده شد به ترتيب عبارت بودند از 5، 5/7، 10 و 5/12 هرتز و 20، 40، 60 و 80 ميلي‌متر. دررقم كله قوجي چهار سطح بسامد ارتعاش 5/7، 10، 5/12 و 15 هرتز و چهارسطح دامنه 40، 60، 80 و 100 ميلي‌متر مورد آزمون قرارگرفت. نتايج نشان داد كه اثر بسامد و دامنه ارتعاش برجداسازي دانه و خوشه پسته در هر دو رقم مذكور معني دار است. در رقم اوحدي اعمال ارتعاشي با بسامد 5/12 هرتز و دامنه 80 ميلي‌متر، بيشترين درصد برداشت ميوه (8/98%) را به همراه داشت ولي با توجه به لزوم محدود سازي افت محصول و خسارت وارد بر شاخه به 5% و كمينه نمودن توان مصرفي شاخه تكان، اعمال ارتعاشي با دامنه 60 ميلي‌متر و بسامد 10 هرتز كه 95% محصول را برداشت مينمايد به عنوان مناسب‌ترين تركيب دامنه و بسامد ارتعاش انتخاب گرديد. هم‌چنين بسامد 5/12 هرتز و دامنه 80 ميلي‌متر، بيشترين ميزان خوشه برداشت شده(82%) را در برداشت ولي با ملحوظ نمودن درصد خسارت به شاخه و توان مصرفي، اعمال ارتعاشي با بسامد 5/12 هرتز و دامنه 60 ميلي‌متر با 69% ريزش خوشه به عنوان مناسب ترين تركيب شناخته شد. در رقم كله قوچي، اعمال ارتعاشي با دامنه 100 ميلي‌متر و بسامد 15 هرتز منجر به ريزش 100% محصول گرديد ولي با توجه به لزوم محدود نمودن خسارت وارد بر شاخه و توان مصرفي، تركيب دامنه ارتعاش 60 ميلي‌متر و بسامد 15 هرتز با 2/97% جداسازي ميوه به عنوان مناسب ترين تركيب انتخاب گرديد. در مورد برداشت خوشه اي رقم كله قوچي تركيبات ارتعاشي با بسامد 15 هرتز و دامنه‌هاي 60 و 40 ميلي‌متر به ترتيب با درصد ريزش خوشه 75 و 69 درصد به عنوان مناسب ترين شناخته شدند. در نهايت مي‌توان از اين تحقيق چنين نتيجه گرفت كه در صورت شناخت و رعايت تركيب بسامد و دامنه ارتعاش مناسب با رقم مورد نظر، برداشت ارتعاشي مي‌تواند با موفقيت در باغ‌هاي پسته ايران كه به طور عموم به‌صورت رديفي كشت شده و امكان حركت تراكتور در بين رديف‌ها وجود دارد به كار برده شود.
چكيده لاتين :
A 4x4 factorial experiment with a completely randomized design with three replications was conducted separately on two major pistachio varieties, Ohady and Kaleghoochy, to investigate the effects of shaking amplitude and frequency on pistachio nut and cluster detachment. Four levels of shaking frequencies used for Ohady were 5, 7.5, 10 and 12.5 Hz, while those of Kaleghoochy were 7.5, 10, 12.5 and 15 Hz. Four levels of shaking amplitude for Ohady were 20, 40, 60 and 80 mm, while those of the Kaleghoochy were 40, 60, 80 and 100 mm. Analysis of variance and mean comparison showed that the effects of shaking amplitude and frequency on pistachio nut and cluster detachment were significant on both varieties. It was found that in Ohady, at frequency of 12.5 Hz and amplitude of 80 mm, the maximum effective nut detachment occurred. But considering the need to limit both yield loss and limb damage to 5% and minimizing the power requirement of the limb shaker, applying shaking amplitude of 60 mm and frequency of 10 Hz, which detaches 95% of the nuts, is considered as the most suitable combination of shaking amplitude and frequency. Also, at amplitude of 80 mm and frequency of 12.5 Hz, the highest percentage of cluster detachment occurred. Here again, by considering limb damage and power requirement, applying shaking frequency of 12.5 Hz at 60 mm amplitude with 69% cluster detachment was selected as the most suitable combination. In Kaleghoochi, at amplitude of 100 mm and frequency of 15 Hz, nut detachment was 100%, while the need to limit limb damage and power consumption, the combination of 60 mm amplitude and 15 Hz frequency with 97.2% nut detachment was selected as the most suitable one. For cluster harvesting of Kaleghoochy, shaking amplitudes of 60 and 40 mm and frequency of 12.5 Hz with cluster detachment of 75 and 69 percent, respectively were selected as the most suitable ones. The average ratio of tensile force required for removing pistachio nut to its weight (F/W), and the ratio of tensile force required for removing pistachio cluster to its weight (V/W), which could be considered as an index of ease of detachment, were measured 6.2 and 37 for Ohady and 9 and 37.8 for Kaleghoochy, respectively. Finally, we may conclude that by applying the suitable combination of shaking amplitude and frequency, shake harvesting of pistachio could be practiced successfully.
