عنوان مقاله :
سه رون، شش جهت، هفت كشور: پژوهشي در تاريخ مفهوم رون معماري
عنوان به زبان ديگر :
Three Roons, Six Orientations, Seven Climates: Investigating History of Roon Concept
پديد آورندگان :
حيدري دلگرم، مجيد دانشگاه بوعلي سينا - دانشكده هنر و معماري
كليدواژه :
معماري ايران , رون معماري , جغرافياي تاريخي , اقليم
چكيده فارسي :
رون نظامي است براي جهت‌يابي معماري كه آن را از معماران ايراني، به واسطۀ معرفي محمدكريم پيرنيا مي‌شناسيم. در اين مقاله پس از مرور آنچه پيرنيا در بارۀ آن گفته است، تلاش كرده‌ايم سرنخ‌هاي آن را در متون مختلف تاريخي پيگيري كنيم و بررسي كنيم كه آيا چنين سرنخ‌هايي، وجود رون را در معماري گذشتۀ ايران تأييد مي‌كند يا نه. متوني با موضوعات طبي و جغرافيايي و نجومي را مستعد چنين جستجويي يافته‌ايم، متون طبي از حيث فايده‌هايي كه براي رون ذكر شده است و متون نجومي و جغرافيايي از حيث ارتباط‌شان با مسألۀ اتجاه. نتايج مقاله نشان مي‌دهد كه مفهوم رون سابقه‌اي بسيار كهن دارد و رد آن را حداقل تا اوستا مي‌توان پي گرفت. احتمالاً در ابتدا شأني ديني داشته و آييني مرتبط با سكني گزيدن بوده است اما در دوره‌هاي متأخر دركي كه از آن وجود داشته، نظامي براي هماهنگي معماري و آب و هوا بوده است. در ميان اين دو نقطۀ ابتدا و انتهاي مفهوم رون، لايه‌هاي ديگري را تشخيص داده‌ايم. احتمالاً در طي قرون اسلامي اين لايه‌ها بر آن بار شده و معني آن نيز نزد معماران تغيير كرده است
چكيده لاتين :
“Roon”, pronounced “ruːn” is a system of architectural orientation used in Iran introduced to modern literature by Mohammad Karim Pirnia. After reviewing what he had mentioned about it, we will try to find its traces in historic texts and see if they confirm exitence of such a system in Iranian architecture of the past. Medical, geographical, and astronomical texts have been the better candidates for such a search. Medical texts were selected due to the benefits mentioned for the Roon, and geographical and astronomical texts, due to their connection to the problem of orientation. Results show that Roon has a long history and could be traced to at least Avesta. It probably had a religious aspect primarily. But in later periods it was perceived as a system for matching architecture with regional weather. Between these two points, several conceptual layers could be seen in Roon, these layers were probably added to the first concept in Islamic period, so its meaning for architects have changed
