بررسي تاثير تنظيم كننده‌هاي رشد گياهي بر روي شاخه‌زايي و ريشه‌زايي گل‌محمدي (Rosa damascena Mill) بومي آذربايجان شرقي در شرايط درون شيشه‌اي

Investigation of plant growth regulators effects on proliferation and rooting of Damask rose (Rosa damascena Mill.) native to East Azerbaijan

گل‌محمدي (.Rosa damascena Mill) يكي از مهمترين رزهاي معطر است كه به منظور توليد گلاب، اسانس و مصارف دارويي كشت مي‌گردد. اين پژوهش به منظور بررسي اثر تنظيم كنند‌‌هاي رشد گياهي بر روي قدرت شاخه‌زايي، ريشه‌زايي و سازگاري در شرايط گلخانه انجام شد. به منظور سترون‌سازي ريزنمونه‌ها از هيپو‌كلريت سديم 10 درصد به مدت 15 دقيقه و الكل 70 درصد استفاده گرديد. تيمارهاي استقرار شامل هورمون سايتوكنين BA و BAP در سه سطح (0، 0/5 و 1)، تيمارهاي شاخه‌زايي BAP و BA در چهار سطح (0، 1، 2 و 3) و تيمارهاي ريشه‌زايي با هورمون IBA در سه سطح (0، 0/5 و 1) ميلي گرم در ليتر مورد بررسي قرار گرفتند. كليه تيمارها در محيط كشت MS در سه تكرار و هر تكرار با 3 ريزنمونه در قالب طرح كاملا تصادفي كشت گرديد. تجزيه داده‌ها نشان داد كه بيشترين ميزان استقرار 88/89 درصد در 0/5 ميلي گرم در ليتر BA و كمترين ميزان استقرار 25 درصد در تيمار صفر BAP حاصل شد. مقايسه ميانگين داده ها نشان داد كه بيشترين ضريب شاخه‌زايي 3/38 ، بيشترين طول شاخه 5/34cm در تيمار حاوي 3 ميلي گرم در ليتر BA و كمترين ضريب شاخه‌زايي 1/00 و رشد طولي 1/97 سانتي متر در تيمار بدون هورمون حاصل شد. بيشترين مقدار ريشه زايي 85 درصد در محيط كشت 1/2 MS حاوي 0/5 ميلي گرم در ليتر IBA حاصل شد و كمترين ميزان ريشه‌زايي 36 درصد بود كه در محيط كشت 1/2MS بدون هورمون حاصل شد.

Damask Rose (Rosa damascena Mill.) is one of the most important aromatic roses that used as perfume, essence and medicinal products. This study was conducted to survey the effects of the plant growth regulators on proliferation and rooting capability of Damask rose. The collected samples were disinfected using 10% concentrations of sodium hypochlorite for 15 minute and 70% Alcohol. The treatments which used in this study were two kinds of cytokinin hormones (BA and BAP) in three concentrations (0, 0.5 and 1 mg/l) for establishment stage and four concentrations of same hormones (0, 1, 2 and 3 mg/l) for Proliferation stage and auxin hormone IBA in three concentrations (0, 0.5 and 1 mg/l) for rooting stage. All of the samples were cultured in modified MS media with three replications, in a way that every replication included 3 explants that were based on randomized complete design (CRD). Results of data analysis showed that the highest establishment percentage was 88.89% which obtained at 0.5 mg/l BA and the lowest establishment percentage was 20% which obtained at 0.0 mg/l BAP. The mean comparison showed that the highest proliferation (3.83) and length of branch (5.34 cm) were achieved at 3 mg/l BA, and the lowest proliferation (1) and length of branch (1.97 cm) were seen at non hormone treatments. The highest rooting percentage was 85% that obtained in 1/2MS medium containing 0.5 mg/l IBA and the lowest rooting percentage 36% was seen at non hormone treatment.