پديد آورندگان :
مجنوني هريس، ابوالفضل دانشگاه شيراز - دانشكده كشاورزي , زندپارسا، شاهرخ دانشگاه شيراز - دانشكده كشاورزي , سپاسخواه، عليرضا دانشگاه شيراز - دانشكده كشاورزي , كامگار حقيقي، علي اكبر دانشگاه شيراز - دانشكده كشاورزي
كليدواژه :
مدل MSM , ارزيابي , تبخير- تعرق بالقوه , ضريب گياهي , رطوبت
چكيده فارسي :
براي استفاده بهينه از آب در مزرعه، لازم است تا نياز آبي گياه پيش بيني شود. در اين پژوهش ابتدا با استفاده از داده‌هاي حاصله از كشت ذرت دانه‌اي در سال‌هاي 1382 و 1383 در اراضي دانشكده كشاورزي دانشگاه شيراز(باجگاه)، زير برنامه تبخير- تعرق و جريان آب خاك مدل MSM (تهيه شده در بخش آبياري دانشگاه شيراز) ارزيابي و سنجش اعتبار گرديد. مقايسه مقادير پيش‌بيني شده رطوبت خاك توسط مدل و مقادير اندازه‌گيري شده آن در اعماق مختلف خاك توأم با مقادير مختلف آب آبياري نشان دادند كه در اين قسمت، مدل MSM نياز به واسنجي ندارد و اعتبار آن در پيش‌بيني تبخير- تعرق ذرت تأييد گرديد. در مرحله بعدي، تبخير - تعرق گياه ذرت با استفاده از رابطه پنمن- مانتيث با اعمال ضرايب گياهي منفرد (Single crop coefficient) و دوگانه (Dual crop coefficient) براي دو سال آزمايش، به‌صورت روزانه محاسبه شدند. نتايج نشان داد كه مدل MSM مقادير فصلي تبخير- تعرق و تعرق بالقوه گياه و تبخير از سطح خاك را به‌ترتيب براي سال اول برابر 863 ، 536 و 329 ميلي‌متر و براي سال دوم برابر 832، 518 و 314 ميلي‌متر تخمين زد. مقادير تبخير- تعرق و تعرق بالقوه گياه ذرت و تبخير از سطح خاك با استفاده از روش ضريب گياهي دوگانه به‌ترتيب در سال اول برابر693، 489 و 205 ميلي‌متر و در سال دوم برابر 700، 487 و 213 ميلي‌متر تخمين زده شدند. قابل ذكر است كه مقدار تبخير - تعرق بالقوه فصلي ذرت در اين منطقه براساس روش پنمن- مانتيث نشريه فائو56 با اعمال ضريب گياهي منفرد براي سال اول و دوم به‌ترتيب برابر 615 و 632 ميلي‌متر به‌دست آمد. با توجه به مقادير آب آبياري لازم بر اساس تأمين رطوبت خاك تا حد ظرفيت زراعي در اين آزمايش و مقادير پيش‌بيني شده تبخير- تعرق و مقايسه آن با ساير مقادير گزارش شده در مناطق ديگر، مي‌توان نتيجه گرفت كه روش توصيه شده پنمن- مانتيث در نشريه فائو 56 با اعمال ضريب گياهي منفرد و دوگانه، مقدار تبخير- تعرق بالقوه فصلي گياه ذرت را در منطقه پژوهش، به‌ترتيب 26 و 18 درصد كم برآورد مي‌كنند.
چكيده لاتين :
Optimal crop water requirement is needed for precise irrigation scheduling. Prediction of crop water requirements is a basic factor to achieve this goal. In this study, maize potential evapotranspiration (ETp) was prediced by maize simulation model (MSM). Then, it was evaluated and validated using experimental field data obtained in Agricultural Research Station of Shiraz University (Bajghah, Fars province) during 2003 and 2004. Comparison of measured volumetric soil water content with predicted values by MSM model in 2003 and 2004 indicated that this subroutine (prediction of maize evapotranspiration) did not need modification. Also, daily potential evapotranspiration of maize was estimated by using Penman-Monteith equation considering single and dual crop coefficients. Comparison between the results of predicted ETp by MSM model, calculated ETp by Penman-Monteith, and measured irrigation water and soil water content indicated that the prediction of ETp by MSM model was satisfactory. Model prediction of seasonal ETp, potential transpiration (Tp) and soil evaporation (E) were 831, 536 and 329 mm, respectively, in 2003, and 832, 518 and 314 mm, respectively, in 2004. The values of ETp, Tp and E calculated by Penman-Monteith method using dual crop coefficients were 693, 489 and 205 mm, respectively, in 2003, and 700, 487 and 213, respectively in 2004. Maximum rate of predicted potential ETp, Tp and E were 11.1, 8.2 and 5.1 mm d-1, respectively in 2003 and 13.0, 9.0 and 4.0 mm d-1, respectively in 2004. The values of calculated seasonal ETp by Penman-Monteith method using single crop coefficient were 615 and 632 mm in 2003, and 2004, respectively. Comparison between the results of predicted ETp by MSM model, calculated ETp by Penman-Monteith equation with single and dual crop coefficients (FAO-56) and measured values of irrigation water and soil water contents of root depth indicated that FAO-56 methods underestimated the ETp.
