ارزيابي تحمل به شوري در سه رقم ذرت دانه‌اي

Evaluation of Salt Tolerance in Three Varieties of Corn

حدود يك ميليون هكتار از اراضي خوزستان دچار مشكل شوري بوده و بخشي وسيعي از اراضي زير كشت ذرت در جنوب استان در اين مناطق قرار دارند. اين تحقيق به منظور بررسي آثار شوري آب آبياري بر عملكرد و اجزاي عملكرد هيبريد‌هاي ذرت دانه‌اي طي مدت دو سال 1378 و 1379 در مركز تحقيقات كشاورزي خوزستان (اهواز) در يك خاك سيلتي- كلي در دو آزمايش جداگانه اجرا شد. در آزمايش اول تيمارهاي شوري در تمام طول دوره رشد اعمال شد. كرت‌هاي اصلي شامل چهار سطح شوري آب آبياري 2، 4، 6 و 8dS/m و كرت‌هاي فرعي شامل سه هيبريد سينگل كراس ذرت 704، 711 و647 بود. در آزمايش دوم، اثر آبياري با آب شور (8dS/m=EC) در مراحل مختلف رشد و نمو ذرت، شامل دوره‌‌هاي كاشت تا استقرار بوته‌ها (G1)، گل‌دهي و گرده افشاني (G2) و پر شدن دانه (G3)، بررسي شد. نتايج آزمايش اول نشان داد كه از نظر عملكرد دانه، وزن هزاردانه، درصد باروري بلال و درصد بوته‌‌هاي داراي بلال، بين همه سطوح شوري اختلاف بسيار معني‌دار وجود داشت و بيشترين و كمترين عملكرد دانه، به ترتيب در سطوح شوري آب 2 و 8dS/m به دست آمد. تفاوت بين رقم‌ها و اثر متقابل شوري و رقم از نظر عملكرد دانه معني‌دار بود و بيشترين عملكرد دانه از رقم‌هاي 704 و 711 در شوري 2dS/m به دست آمد. نتايج آزمايش دوم نشان داد كه ذرت در مراحل رشدي G1 و G3 به ترتيب داراي بيشترين و كمترين حساسيت به شوري است. به طور كلي هيبريدهاي 704 و711 نسبت به شوري حساس‌تر از هيبريد 647 ارزيابي شدند، اما به دليل پتانسيل بالاتر و بر اساس عملكرد دانه توليد شده، كاشت هيبريد‌هاي 704 و 711 توصيه مي‌شود.

This study included two experiments conducted in 2000-2001 for surveying the effects of saline water irrigation on yield and yield components in corn varieties. Experiments were conducted in a silty-clay soil in Ahwaz Agricultural Research Center. First experiment was conducted as a split plots and randomized complete blocks design in three replications. Main plots included salinity levels 2, 4, 6 and 8dS/m and subplots included three single cross hybrids of corn 704, 711 and 647. In the other experiment the effects of saline water 8dS/m at different growth stages including the stage of planting to plant establishment. (G1), flowering and pollination (G2) and grain filling (G3), were evaluated. The results of the first expriment showed that there was very significant difference among water salinity levels for yield, thousand kernel weight, percentage of corn fertility and percentage of plants containing corn. The highest and lowest grain yield were obtained for salinity levels 2 and 8dS/m treatments respectively. Differences among varieties and interaction of treatments were significant for grain yield, and highest grain yeild was obtained for 704 and 711 varieties on saline water 2dS/m. The results of the other expriment showed that highest and lowest tolerance to irrigation with saline water on corn were G3 and G1 growth stages respectively. Consequently, hybrids 704 and 711 were more sensitive than the 647, but the obtained yield, suggests that 704 and 711 hybrids can be cultivated under these conditions.